Το shorterminism, όπως το αποκαλούν οι αγγλοσάξονες, δεν είναι τίποτα άλλο από την ένταση των μηχανισμών εκμετάλλευσης. Ο χρηματικός καπιταλισμός και οι θεσμοί του αγωνιούν για το μέλλον τους, αλλά δεν υποχωρούν από τις απαιτήσεις τους.
Στην ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μία λει­τουρ­γούν δύο μη­χα­νι­σμοί λι­τό­τη­τας. Ο ένας χρη­σι­μο­ποιεί τον κρα­τι­κό προ­ϋ­πο­λο­γι­σμό με την απαί­τη­ση για διαρ­κή πλε­ο­νά­σμα­τα και ο άλλος είναι το τρα­πε­ζι­κό σύ­στη­μα υπό την επο­πτεία του Ενιαί­ου Επο­πτι­κού Μη­χα­νι­σμού (SSM) και της Ευ­ρω­παϊ­κής Κε­ντρι­κής Τρά­πε­ζας (ECB). Εδώ θα ασχο­λη­θού­με με το δεύ­τε­ρο μη­χα­νι­σμό, μιας και στη λει­τουρ­γία του απο­τυ­πώ­νε­ται ευ­κρι­νώς και η σφο­δρό­τη­τα της πο­λι­τι­κής ανα­δια­νο­μής υπέρ του κε­φα­λαί­ου και η λει­τουρ­γία εκ­κα­θά­ρι­σης των λι­γό­τε­ρο αξιο­ποι­η­μέ­νων κε­φα­λαί­ων.
Το διε­θνές χρη­μα­το­οι­κο­νο­μι­κό πε­ρι­βάλ­λον κα­θο­ρί­ζε­ται από την από­φα­ση της Κε­ντρι­κής Τρά­πε­ζας της Αμε­ρι­κής (FED) να αντι­στρέ­ψει τη πο­λι­τι­κή «πο­σο­τι­κής χα­λά­ρω­σης» και να κα­τα­στή­σει το χρήμα, εκ­φρα­ζό­με­νο σε δο­λά­ρια, ακρι­βό­τε­ρο. Στο ευ­ρω­παϊ­κό επί­πε­δο, εκτός της νέας νο­μι­σμα­τι­κής πο­λι­τι­κής της FED υπάρ­χει, από 1/1/2016, και η νέα οδη­γία του bail in στον τρα­πε­ζι­κό τομέα. Και οι δύο αυτοί πα­ρά­γο­ντες μαζί κα­θι­στούν τον τρα­πε­ζι­κό κλάδο, στην Ελ­λά­δα και στην Ευ­ρώ­πη, έναν επεν­δυ­τι­κό τομέα όπου οι τιμές του χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νται από εξαι­ρε­τι­κή με­τα­βλη­τό­τη­τα (μέχρι τώρα με­γά­λη με­τα­βλη­τό­τη­τα είχαν τα επεν­δυ­τι­κά προ­ϊ­ό­ντα σε πρώ­τες ύλες, ενέρ­γεια, εται­ρι­κά ομό­λο­γα και νο­μί­σμα­τα. Τώρα προ­στί­θε­νται και οι με­το­χές των τρα­πε­ζών). Το χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό αυτό έχει με­γά­λη ση­μα­σία στη συ­ζή­τη­ση που γί­νε­ται για το αν θα ξε­σπά­σει η επό­με­νη κρίση του χρη­μα­τι­στι­κού κα­πι­τα­λι­σμού, για το πού θα εκ­δη­λω­θεί αυτή, πότε ακρι­βώς και πόσο σφο­δρή θα είναι. Η έντο­νη με­τα­βλη­τό­τη­τα των τιμών είναι η βα­σι­κή αιτία μιας ξαφ­νι­κής κρί­σης, ίσως πε­ρισ­σό­τε­ρο ακόμα και από το γε­γο­νός ότι οι τιμές των με­το­χών των ευ­ρω­παϊ­κών τρα­πε­ζών έχουν χάσει το 30 - 40% της αξίας που είχαν στην αρχή του χρό­νου και στην Ελ­λά­δα το 60 - 70%. Οι επεν­δυ­τές -κε­φα­λαιο­κρά­τες, κά­το­χοι χρή­μα­τος- γί­νο­νται εξαι­ρε­τι­κά επι­φυ­λα­κτι­κοί για κιν­δύ­νους και ανυ­πό­μο­νοι για απο­δό­σεις.  
Μέσα στο πα­ρα­πά­νω δυ­σμε­νές πλαί­σιο, το ελ­λη­νι­κό τρα­πε­ζι­κό σύ­στη­μα βρί­σκε­ται «πλευ­ρι­σμέ­νο» από δύο σκλη­ρές οι­κο­νο­μι­κές ανα­γκαιό­τη­τες:
1. Υπάρ­χει με­γά­λη ανά­γκη για υψηλή βρα­χυ­πρό­θε­σμη και με­σο­πρό­θε­σμη κερ­δο­φο­ρία.
Μόνο με την υψηλή κερ­δο­φο­ρία των πι­στω­τι­κών ιδρυ­μά­των εξα­σφα­λί­ζε­ται η στα­θε­ρό­τη­τά τους, με τους όρους της τε­λευ­ταί­ας ανα­κε­φα­λαί­ω­σης. Όμως επει­δή η κερ­δο­φο­ρία δεν θα προ­κύ­ψει από την αύ­ξη­ση των πω­λή­σε­ων νέων προ­ϊ­ό­ντων και δα­νεί­ων (δη­λα­δή το τρα­πε­ζι­κό σύ­στη­μα δεν προ­βλέ­πε­ται να προ­βεί σε μια πι­στω­τι­κή επέ­κτα­ση κατά τα επό­με­να χρό­νια), αυτή θα πρέ­πει να προ­έλ­θει ανα­γκα­στι­κά από άλλες πηγές. Hπρώτη πηγή κερ­δο­φο­ρί­ας είναι σί­γου­ρα η δια­χεί­ρι­ση των «κόκ­κι­νων» δα­νεί­ων. Η δεύ­τε­ρη πηγή κερ­δο­φο­ρί­ας είναι η μεί­ω­ση του κό­στους χρη­μα­το­δό­τη­σης από την Ευ­ρω­παϊ­κή Κε­ντρι­κή Τρά­πε­ζα (ΕΚΤ) με τη στα­δια­κή μεί­ω­ση του ELA και την απο­δο­χή ομο­λό­γων του Δη­μο­σί­ου ως ενέ­χυ­ρων για την άντλη­ση ρευ­στό­τη­τας από την ΕΚΤ. Η τρίτη πηγή κερ­δο­φο­ρί­ας  είναι η μεί­ω­ση των προ­βλέ­ψε­ων για επι­σφά­λειες (το 2016 οι προ­βλέ­ψεις θα μειω­θούν κατά 70%) και, τέλος, η τέ­ταρ­τη πηγή κερ­δο­φο­ρί­ας είναι η πε­ρι­κο­πή του λει­τουρ­γι­κού κό­στους με τη μεί­ω­ση κα­τα­στη­μά­των και προ­σω­πι­κού (πάνω από 5.000 ερ­γα­ζό­με­νοι θα ανα­γκα­στούν να χά­σουν τη δου­λειά τους) αλλά και την υπο­χώ­ρη­ση από τις επεν­δύ­σεις τους στα Βαλ­κά­νια.
Όλες οι πηγές κερ­δο­φο­ρί­ας ακο­λου­θούν τη λο­γι­κή της ανα­δί­πλω­σης του τρα­πε­ζι­κού τομέα και της συ­γκέ­ντρω­σης της αγο­ράς. Ο τρα­πε­ζι­κός κλά­δος βρί­σκε­ται στη φάση της εντα­τι­κής εκ­με­τάλ­λευ­σης των συρ­ρι­κνού­με­νων προ­ο­πτι­κών του. Αυτό ση­μαί­νει, βέ­βαια, την αντί­στοι­χη έντα­ση των λο­γι­κών εκ­με­τάλ­λευ­σης της ερ­γα­τι­κής δύ­να­μης: μειώ­σεις μι­σθών, απο­λύ­σεις και με­τα­βί­βα­ση της απο­μό­χλευ­σής τους στην «πλάτη» των ισο­λο­γι­σμών των δα­νειο­λη­πτών. Ο SSM είναι ανοι­κτά υπέρ των πλει­στη­ρια­σμών, ως μη­χα­νι­σμών πα­ρα­δειγ­μα­τι­κής τι­μω­ρί­ας και πει­θάρ­χη­σης. Όμως, καμία πηγή κερ­δο­φο­ρί­ας δεν θα απο­δώ­σει πέρα από τα επό­με­να 5 χρό­νια, υπό τις κα­λύ­τε­ρες προ­ϋ­πο­θέ­σεις. Και οι προ­ϋ­πο­θέ­σεις δεν είναι κα­θό­λου καλές.
2. Η ΕΚΤ πιέ­ζει για άμεση τι­τλο­ποί­η­ση δα­νεί­ων και πώ­λη­σή τους σεdistress funds.
Τα κόκ­κι­να δά­νεια ανέρ­χο­νται σε 100 δισ. € πε­ρί­που. Από αυτά οι τρά­πε­ζες υπο­λο­γί­ζε­ται ότι μπο­ρούν να ει­σπρά­ξουν τα 20 δισ. €, τα επό­με­να 5 χρό­νια, υπό τις κα­λύ­τε­ρες προ­ϋ­πο­θέ­σεις όπως εί­πα­με. Η κα­τά­στα­ση της συ­νο­λι­κής οι­κο­νο­μί­ας και αυτή του ιδιω­τι­κού, μη χρη­μα­τι­στι­κού επι­χει­ρη­μα­τι­κού τομέα δεν επι­τρέ­πουν πε­ρισ­σό­τε­ρη αι­σιο­δο­ξία. Άρα γεννάται το ερώ­τη­μα τι θα γίνει με τα υπό­λοι­πα 80 δισ. Οι όροι της τε­λευ­ταί­ας ανα­κε­φα­λαί­ω­σης επι­βάλ­λουν την τι­τλο­ποί­η­ση και πώ­λη­ση των «κόκ­κι­νων» δα­νεί­ων. Θα πρέ­πει να ξέ­ρου­με ότι η πώ­λη­ση δα­νεί­ου ισο­δυ­να­μεί με «κού­ρε­μα» δα­νεί­ου, μόνο που ο δα­νειο­λή­πτης δεν έχει κα­νέ­να όφε­λος. Για την τρά­πε­ζα δη­λα­δή είναι σαν να απο­δέ­χε­ται μια με­γά­λη δια­γρα­φή απαι­τή­σε­ων που είναι κα­τα­γε­γραμ­μέ­νες στον ισο­λο­γι­σμό της. Όχι χωρίς συ­νέ­πειες βέ­βαια. Αν τα distress funds αγο­ρά­σουν με με­γά­λη έκ­πτω­ση τα «κόκ­κι­να» δά­νεια, τότε ίσως χρεια­στεί επι­πρό­σθε­τη ανα­κε­φα­λαί­ω­ση για το πι­στω­τι­κό ίδρυ­μα που θα τα που­λή­σει όσο-όσο για να ξε­φορ­τω­θεί το χρέος. Αν μια τρά­πε­ζα έχει κάνει προ­βλέ­ψεις για το 50% των «κόκ­κι­νων» δα­νεί­ων που δια­θέ­τει στους ισο­λο­γι­σμούς της και που­λή­σει αυτά τα δά­νεια σε μια τιμή με έκ­πτω­ση 80%, τότε στα 100 € θα ει­σπρά­ξει 20 € και θα έχει κάνει προ­βλέ­ψεις των 50 €, όποτε ανα­ζη­τού­νται τα υπό­λοι­πα 30 €. Η υπό­θε­ση «πώ­λη­ση κόκ­κι­νων δα­νεί­ων» δεν είναι κα­θό­λου εύ­κο­λη στην υλο­ποί­η­ση της και ενέ­χει τρο­μα­κτι­κούς κιν­δύ­νους. Αν οι τρά­πε­ζες χρεια­στούν νέα ανα­κε­φα­λαί­ω­ση στο κο­ντι­νό μέλ­λον, αυτή δεν θα μπο­ρεί να γίνει με τις υπάρ­χου­σες συν­θή­κες του χρη­μα­τι­στη­ρί­ου και των τρα­πε­ζι­κών με­το­χών. Και αμέ­σως μετά υπάρ­χει το bail in.
Είναι γε­γο­νός πως η ολο­κλη­ρω­τι­κή ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση των τρα­πε­ζών, με την τε­λευ­ταία ανα­κε­φα­λαί­ω­ση, καθώς και η λο­γι­κή της ευ­ρω­παϊ­κής τρα­πε­ζι­κής ενο­ποί­η­σης, αντί να εξα­σφα­λί­ζουν, απο­στα­θε­ρο­ποιούν το εγ­χώ­ριο πι­στω­τι­κό σύ­στη­μα. Η στρα­τη­γι­κή της αστι­κής τάξης και των θε­σμών ορ­γά­νω­σης των συμ­φε­ρό­ντων της είναι πο­λι­τι­κή υψη­λού ρί­σκου. Χωρίς δι­σταγ­μό, θέτει σε κίν­δυ­νο τις βα­σι­κές λει­τουρ­γί­ες της χρη­μα­τι­κής κοι­νω­νί­ας, που είναι ο κα­πι­τα­λι­σμός, για την εξα­σφά­λι­ση της ανα­πα­ρα­γω­γής της ίδιας και των θε­σμών της. Ακόμα και αν πι­στεύ­ει ότι μια νέα κρίση είναι ανα­πό­φευ­κτη, επι­χει­ρεί όχι τόσο να την απο­τρέ­ψει όσο να βρε­θεί σε σχέση ισχύ­ος την επό­με­νη μέρα της κα­τα­στρο­φής.
Το τρα­πε­ζι­κό σύ­στη­μα είναι «ζόμπι» όχι γιατί είναι σαθρό, αλλά γιατί «τρώει» από το «λίπος» της οι­κο­νο­μί­ας. Η εθνι­κο­ποί­η­σή του δεν θα ήταν μια νο­μι­κή φόρ­μου­λα αλ­λα­γής ιδιο­κτη­σί­ας, ούτε ένα απλό στα­θε­ρο­ποι­η­τι­κό μέσο, αλλά μια άλλη στρα­τη­γι­κή για τον επα­νέ­λεγ­χο της οι­κο­νο­μί­ας στη βάση των συμ­φε­ρό­ντων των ερ­γα­ζό­με­νων τά­ξε­ων.
https://rproject.gr/