ΤΗΣ ΣΙΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ*
ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ "ΑΥΓΗ" ΣΤΟ Διαδίκτυο  
Σήμερα που η σκληρή καθημερινότητα «ροκανίζει» κάθε περιθώριο πνευματικότητας και σκέψης, που η φτήνια του πολιτικού λόγου αποφτωχαίνει μια χώρα δραματικά φτωχή, οι νέοι και οι νέες του ΣΥΡΙΖΑ, με την εκδήλωση που οργάνωσαν με ομιλητή τον φιλόσοφο Τζόρτζιο Αγκάμπεν, έκαναν μια σημαντική πολιτική παρέμβαση. Ο Αριστείδης Μπαλτάς στον χαιρετισμό του, η Αθηνά Αθανασίου στην εισαγωγή της και, κυρίως, ο Αγκάμπεν στην ομιλία του μας έδειξαν ότι η πολιτική αποπολιτικοποιείται όταν σταματάει να ορίζει τον μεγάλο χρόνο με τον οποίο συνδιαλέγεται, όταν κατακερματίζει και αποϊδεολογικοποιεί τον ιστορικό και φιλοσοφικό χρόνο αναφοράς της.
Αντιθέτως, η αναφορά του Ευ. Βενιζέλου στην αποστασία του '65 μας έδειξε (για πολλοστή φορά) τι σημαίνει απογύμνωση του πολιτικού, τι σημαίνει αποποίηση της ευθύνης προσδιορισμού του μεγάλου χρόνου αναφοράς και προσπάθεια αποδόμησής του σε «ιστορικά τηλεπαράθυρα». Αυτά τα «ιστορικά τηλεπαράθυρα» που, ξεκομμένα από τον μεγάλο χρόνο, τροφοδότησαν σε αυτή τη χώρα την κουλτούρα της πολιτικής και κοινωνικής «μαγκιάς», την κουλτούρα της βολικής, κατακερματισμένης μνήμης.
Ένα πολιτικό γεγονός ορίζεται ως αποστασία σε σχέση με το πολιτικό σώμα που την ορίζει ως τέτοια και στο πλαίσιο του μεγάλου χρόνου που προτείνει αυτό το σώμα. Οι Έλληνες επαναστάτες ήταν αποστάτες για τον Οθωμανό σουλτάνο, δύναμη όμως πολιτικής συγκρότησης και χειραφέτησης ενός έθνους. Οι επαναστάτες όρισαν το σώμα στο οποίο ανήκαν και στο όνομά του ακύρωσαν τον αυτοκρατορικό χρόνο της τυραννίας για έναν άλλο μεγάλο χρόνο ελευθερίας.
Το ακριβώς αντίθετο έγινε το '65. Κάποιοι αποστάτησαν από το πολιτικό σώμα που τους εξέλεξε, προς όφελος μιας αυταρχικής εξουσίας. Οι αποστάτες ακύρωσαν τον δημοκρατικό πολιτικό χρόνο που διαμορφωνόταν από το πολιτικό σώμα για να επανενισχύσουν τον αυταρχικό χρόνο του Παλατιού. Οι αποστάτες ανέκοψαν τη χειραφέτηση της κοινωνίας, για να την υποτάξουν -και την οδήγησαν όχι σε ελευθερία, αλλά σε εθνική καταστροφή.
Το ΠΑΣΟΚ το 1981 διεκδίκησε και οικειοποιήθηκε τον ρόλο του αναδιοργανωτή ενός μεγάλου, κοινωνικού, δημοκρατικού χρόνου -εναντίον του δεξιού χρόνου- στον οποίο ενέταξε το παρόν τής τότε μεταπολιτευτικής ελληνικής κοινωνίας. Διεκδίκησε, λοιπόν, τον ρόλο του φορέα χειραφέτησης της ελληνικής κοινωνίας, του φορέα μιας «λαϊκής ιδεολογίας» στο πλαίσιο της οποίας όλες οι μεγάλες δημοκρατικές αξίες ενσωματώνονταν σαν μια βιωμένη, λαϊκή αποσκευή.
Όμως το ΠΑΣΟΚ δραπέτευσε από τον χρόνο του. Είχε ξεκινήσει βέβαια τη μεγάλη φυγή καιρό πριν, αλλά την ολοκλήρωσε με βίαιο τρόπο τα τελευταία χρόνια. Αντί, λοιπόν, να αναλάβει τις ευθύνες του ενώπιον της Ιστορίας και να αποσύρει όλη εκείνη την ηγετική ομάδα που μετέτρεψε τη λαϊκή ιδεολογία, που το ίδιο είχε κάποτε ευαγγελιστεί, σε λαμογιά, αποφάσισε να ακυρώσει με μια μονοκοντυλιά τον μεγάλο, δημοκρατικό, αριστερό χρόνο, κατασκευάζοντας νησίδες μνήμης εν κενώ χρόνου.
Το ΠΑΣΟΚ στα μάτια της κοινωνίας αποστάτησε γιατί, συνάπτοντας «ανίερη» -για τη δική του, όπως την είχε διεκδικήσει, ιστορία- συμμαχία με την πιο ακροδεξιά εκδοχή της Νέας Δημοκρατίας, κατέληξε να συγχέει τους μεγάλους χρόνους. Έσπασε τον μεγάλο δημοκρατικό χρόνο σε επιλεκτικά παράθυρα και κράτησε όσα συγκυριακά το διευκολύνουν να τραβάει νήματα από πολλούς χρόνους ταυτοχρόνως, ακόμη κι από αυτόν του αυταρχισμού και του φρονηματισμού της κοινωνίας, του εθνικισμού και του ρατσισμού.
Το ΠΑΣΟΚ «αποστατεί» κατ' εξακολούθηση. Γιατί μορφή αποστασίας είναι να αφήνεις την κοινωνία μετέωρη ιστορικά. Αποστασία είναι να γκρεμίζεις τους θεσμούς από τους οποίους μια κοινωνία, καταρρακωμένη και με πολλά κενά μνήμης, θα μπορούσε να πιαστεί για να βρει το κουράγιο να επανεφεύρει το νήμα που θα τη συνδέσει με τον μεγάλο δημοκρατικό χρόνο της. Αποστασία είναι να κλείνεις, και μάλιστα με τέτοια βιαιότητα, την ΕΡΤ, να καταστρέφεις εκ προθέσεως τα δύο ιστορικά πανεπιστημιακά ιδρύματα αυτής της χώρας, να καταστρέφεις τον δημόσιο χώρο, τους θεσμούς δηλαδή στους οποίους έχει εγγραφεί η μνήμη της συνέχειας του ιστορικού, κοινωνικού και πολιτικού χρόνου.
Οι νέες και οι νέοι του ΣΥΡΙΖΑ υπέδειξαν τα μοναδικά έντιμα σωσίβια από τα οποία μια κοινωνία μπορεί να πιαστεί για να ξαναοραματιστεί και να επαναδιεκδικήσει τον μεγάλο χρόνο της.

* Η Σία Αναγνωστοπούλου διδάσκει Ιστορία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο