ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΔΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΥΣ
ΣΑΒΒΑΤΟ 5/12/15
ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ-ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΩΝ
Της ΕΛΕΝΗΣ ΠΟΡΤΑΛΙΟΥ
Η εξυπηρέτηση με ληστρικούς όρους του ιδιωτικού χρέους των λαϊκών τάξεων συνεργεί στην περαιτέρω φτωχοποίησή τους και ταυτόχρονα αποτελεί ένα μηχανισμό διαρκούς ελέγχου και εξάρτησης ατόμων και νοικοκυριών από τράπεζες, δημόσιο, δικαστήρια.
Σύμφωνα με στοιχεία, περισσότερες από 1,5 εκατομμύριο είναι οι καθυστερούμενες, πάνω από 1 μήνα, οφειλές προς τις τράπεζες από μικρά επιχειρηματικά, στεγαστικά, καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες (300.000 περίπου δανειολήπτες στεγαστικών δανείων, 700.000 περίπου δανειολήπτες καταναλωτικών δανείων, 500.000 οφειλέτες πιστωτικών καρτών και 100.000 περίπου δανειολήπτες μικρών επιχειρηματικών δανείων). Τα κόκκινα δάνεια προς τις τράπεζες υπολογίζονται σε 109,5 δις €. Σημαντικά είναι, επίσης, τα χρέη των νοικοκυριών στο δημόσιο (ασφαλιστικά ταμεία, εφορίες) και τις ΔΕΚΟ - βλέπε χρέη στη ΔΕΗ που συνεπάγονται διακοπή ρευματοδότησης. Το ύψος των κόκκινων δανείων σε αυτούς τους φορείς υπολογίζεται σε 100 δις €.
Για τη χιονοστιβάδα των κόκκινων δανείων δεν ευθύνονται οι λαϊκές οικογένειες που πήραν στεγαστικά ή καταναλωτικά δάνεια, ούτε οι ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες και μικροεπιχειρηματίες που έλαβαν επιχειρηματικά δάνεια. Ευθύνεται από τη μια μεριά η τοκογλυφική πολιτική των τραπεζών με τις τεράστιες ψαλίδες μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και επιτοκίων χορηγήσεων (ιδίως για τα καταναλωτικά δάνεια και τις πιστωτικές κάρτες), τις παράνομες ρήτρες με τις οποίες φόρτωναν έξοδα στο δανειολήπτη, την πολιτική προώθησης επισφαλών προϊόντων (όπως τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο). Από την άλλη ευθύνεται η πολιτική των μνημονίων που στραγγάλισε με την ύφεση κάθε δυνατότητα αποπληρωμής των δανείων (για να μην αναφερθούμε σε όσους μικρομολογιούχους είδαν να εξανεμίζονται οι αποταμιεύσεις τους με το PSI). Η πολιτική αυτή, που οδήγησε σε απόγνωση και αυτοκτονίες,έχει καταστήσει τον ιδιοκτήτη ενοικιαστή στο σπίτι του, ανεξάρτητα από το είδος του δανείου που έχει λάβει, καθώς οι τράπεζες σε μεγάλο βαθμό εξαρτούσαν τις ρυθμίσεις των καταναλωτικών ή επιχειρηματικών δανείων από την παροχή εμπράγματων εγγυήσεων ή την εγγύηση τρίτων. (Δημήτρης Σαραφιανός, νομικός).
Σήμερα η δυνατότητα ιδιοκατοίκησης, που αποτελούσε με διάφορες μορφές την κυρίαρχη στεγαστική πολιτική της χώρας μας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ναυαγεί στην απώλεια χιλιάδων ιδιόκτητων κατοικιών ενώ οι τράπεζες και προοπτικά οι ξένοι επενδυτές αποκτούν τον στρατηγικό έλεγχο ενός βασικού πόρου επιβίωσης των λαϊκών τάξεων. Οι μικροί ιδιοκτήτες ακινήτων περιορίζονται δραστικά σε βάθος χρόνου και πολλαπλασιάζονται οι ενοικιαστές, γεγονός που διευκολύνει την κινητικότητα των εργαζομένων. Σύμφωνα με την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ η πολιτική επιδότησης της αγοράς λαϊκής στέγης, είτε μέσω δημοσίων επενδύσεων είτε μέσω τραπεζικού δανεισμού, πρέπει να αντικατασταθεί από πολιτική επιδότησης ενοικίων.
ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΔΑΝΕΙΑ
Ο νόμος 3869/2010, γνωστός ως νόμος Κατσέλη, τροποποιήθηκε τον Αύγουστο 2015 και εκ νέου πρόσφατα με τις διατάξεις περί «προαπαιτούμενων» (19/11/2015). Αφορά στη ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων. Στο νόμο δεν περιλαμβάνονται οι έμποροι επειδή έχουν δυνατότητα πτώχευσης. Στο πεδίο εφαρμογής του νόμου εμπίπτει το σύνολο των οφειλών των φυσικών προσώπων προς ιδιώτες (εδώ περιλαμβάνονται οι τράπεζες), επίσης, βεβαιωμένες οφειλές στην Εφορία, στους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού και τα νομικά πρόσωπα αυτών, καθώς και ασφαλιστικές εισφορές προς τους οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης.
Οι οφειλέτες που έχουν ρυθμίσει τις οφειλές τους με τον νόμο Κατσέλη του 2010 και μπορούν ν’ ανταποκρίνονται στις τότε ρυθμίσεις παραμένουν στο ίδιο καθεστώς. Όλοι οι υπόλοιποι εντάσσονται στο δυσμενώς τροποποιημένο - σύμφωνα με τις απαιτήσεις των λεγόμενων «θεσμών» - νόμο, ο οποίος έχει ήδη συμπληρωθεί με την ενεργοποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών για τον στενό έλεγχο των δανειοληπτών και με τον τροποποιημένο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που περιορίζει τα δικαιώματα των δανειοληπτών υπέρ των τραπεζών (μείωση των εισοδηματικών ορίων για επιβολή κατασχέσεων, παρακράτηση μέρους μισθών, κ.λπ.).
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΛΟΓΙΚΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΤΣΕΛΗ ΓΙΑ ΤΑ ΥΠΕΡΧΡΕΩΜΕΝΑ ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
Οι οφειλέτες διαπραγματεύονται αρχικά με τους πιστωτές για την επίτευξη εξωδικαστικού συμβιβασμού. Αν δεν καταλήξει αυτή η διαδικασία οι οφειλέτες υποβάλλουν αίτηση για ρύθμιση οφειλών στο αρμόδιο δικαστήριο (ειρηνοδικείο). Σε κάθε περίπτωση οι δανειολήπτες εμπλέκονται, όσο παραμένουν χρεωμένοι, σε διαδικασίες και υποχρεώσεις για τις οποίες χρειάζονται οπωσδήποτε συνδρομές δικηγόρων ή άλλων φορέων δημόσιων ή ιδιωτικών, όπως ορίζει ο νόμος. Βρίσκονται σε συνεχή εποπτεία από τους πιστωτές, είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν για την παραμικρή αλλαγή της περιουσιακής και οικονομικής τους κατάστασης και κυρίως ν’ αποπληρώνουν τις δόσεις τους, αν καταλήξουν σε διακανονισμό - εξωδικαστικό ή μέσω δικαστηρίου. Αν δεν τις αποπληρώνουν πολύ σύντομα εκπίπτουν της ρύθμισης. Δηλαδή, όπως ορίζει ο νόμος, οι δανειολήπτες πρέπει να είναι «συνεργάσιμοι» υπό την έννοια της Απόφασης της Τράπεζας της Ελλάδας, Ευρωσύστημα, Επιτροπή Πιστωτικών και Ασφαλιστικών Θεμάτων. Χαρακτηριστικά για τις ασκούμενες πιέσεις και ελέγχους είναι όσα αναφέρονται στο άρθρο 8 του νόμου με τίτλο : Δικαστική Ρύθμιση Χρεών :
«Αν τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη δεν είναι επαρκή, το δικαστήριο, αφού αφαιρέσει το ποσό που απαιτείται για την κάλυψη των ευλόγων δαπανών διαβίωσης του ιδίου και των προστατευόμενων μελών της οικογένειάς του … διατάσσει την καταβολή μηνιαίως, για χρονικό διάστημα τριών (3) ετών, του ποσού που απομένει με βάση τα περιουσιακά στοιχεία και τα πάσης φύσεως εισοδήματά του, για την ικανοποίηση των απαιτήσεων των πιστωτών». Δηλαδή το δικαστήριο επεμβαίνει με απόλυτο τρόπο στους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών με στόχο να διασφαλιστούν πρωτίστως οι οριζόμενες δικαστικά δόσεις των δανείων.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΡΕΥΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ – ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΥΡΙΑΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
Επικεντρώνουμε στην προστασία της κύριας κατοικίας γιατί αυτή αποτελεί στρατηγικό πόρο επιβίωσης και ανασύνταξης ατόμων και οικογενειών. Χάνοντας το σπίτι τους οι άνθρωποι βρίσκονται κυριολεκτικά στο κενό. Οικογένειες διαλύονται, χιλιάδες οδηγούνται στο δρόμο, αλλά και οι προσωρινά φιλοξενούμενοι αποδιοργανώνονται και συνήθως χάνουν τις ισχνές δυνατότητες εξεύρεσης εργασίας και διεκδίκησης των ελάχιστων προνοιακών επιδομάτων που δικαιούνται. Σε κάθε περίπτωση κανείς δεν μπορεί να ζήσει χωρίς σπίτι. Είναι δε φανερό ότι όσοι δεν θα μπορούν να εξυπηρετήσουν το στεγαστικό τους δάνειο, για το οποίο πιθανότατα έχουν ήδη πληρώσει αρκετά, δεν θα μπορούν ούτε να νοικιάσουν σπίτι.
Η προστασία της κύριας κατοικίας αφορά σε όλες τις περιπτώσεις οφειλετών που ορίζει ο τροποποιημένος νόμος Κατσέλη. Εφόσον υπάρχει ρευστοποιήσιμη περιουσία, η εκποίηση της οποίας κρίνεται απαραίτητη για την ικανοποίηση των πιστωτών, ή όταν το δικαστήριο κρίνει αναγκαίο να παρακολουθήσει ή υποβοηθήσει την εκτέλεση των όρων ρύθμισης των οφειλών, ορίζεται εκκαθαριστής και ακολουθούνται διαδικασίες εκκαθάρισης.
«Μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2018 ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει στο δικαστήριο πρόταση εκκαθάρισης και σχέδιο διευθέτησης οφειλών ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση ενυπόθηκο ή μη ακίνητο, εφόσον, συγκεντρώνει τις παρακάτω προϋποθέσεις : α) το συγκεκριμένο ακίνητο χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του, β) το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης προσαυξημένες κατά εβδομήντα τοις εκατό (70%), γ) η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας κατά τον χρόνο συζήτησης της αίτησης δεν υπερβαίνει τις εκατόν ογδόντα χιλιάδες (180.000) ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά σαράντα χιλιάδες ευρώ (40.000) ευρώ για τον έγγαμο οφειλέτη και κατά είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία (3) τέκνα και δ) ο οφειλέτης είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών. Το σχέδιο διευθέτησης οφειλών θα προβλέπει ότι ο οφειλέτης θα καταβάλλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και ότι καταβάλλει ποσό τέτοιο ώστε οι πιστωτές του δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης.
Εύλογες δαπάνες είναι : 13.906 € για τον άγαμο, 23.659 € για τον έγγαμο, 29.372 € για τον έγγαμο με ένα παιδί και 35.086 € για τον έγγαμο με δύο παιδιά.
Μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2018, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο οφειλέτης συγκεντρώνει τις εξής προϋποθέσεις: α) το συγκεκριμένο ακίνητο χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του, β) το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα υπολείπεται ή είναι ίσο των ευλόγων δαπανών διαβίωσης, γ) η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας του κατά το χρόνο συζήτησης της αίτησης δεν υπερβαίνει τις εκατόν είκοσι χιλιάδες (120.000) ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ για τον έγγαμο οφειλέτη και κατά είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα, δ) είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών και ε) βρίσκεται σε πραγματική αδυναμία πληρωμής των μηνιαίων καταβολών, όπως αυτές ορίζονται στο σχέδιο διευθέτησης οφειλών της προηγούμενης παραγράφου, διασφαλίζεται ότι οι πιστωτές δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης, με τον ακόλουθο τρόπο. Ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει αίτηση στο Ελληνικό Δημόσιο για τη μερική κάλυψη του ποσού της μηνιαίας καταβολής του σχεδίου διευθέτησης οφειλών το οποίο ορίζει η δικαστική απόφαση. Ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και σε κάθε περίπτωση υποχρεούται στην καταβολή ελάχιστης συνεισφοράς. Η συνεισφορά του Ελληνικού Δημοσίου στο παραπάνω σχέδιο διευθέτησης οφειλών αφορά στο θέμα και καταβάλλεται στους πιστωτές, υπό την προϋπόθεση ότι ο οφειλέτης παραμένει συνεπής στην καταβολή της ελάχιστης συνεισφοράς». Η παραπάνω επιδότηση μπορεί να γίνει μόνο μέχρι τέλους του 2016 και αποτελεί μέρος του οφειλόμενου κεφαλαίου.
Εύλογες δαπάνες είναι : 8.180€ για τον άγαμο, 13.917€ για τον έγγαμο, 17.278€ για τον έγγαμο με ένα παιδί και 20.639€ για τον έγγαμο με δύο παιδιά.
Τι σημαίνουν τα παραπάνω ; Ότι προστατεύονται οι πιστωτές (τράπεζες, κ.λπ.) και όχι οι οφειλέτες. Οι πιστωτές δεν θα πάρουν σε καμία περίπτωση χαμηλότερο ποσό από αυτό που θα ελάμβαναν αν έβγαζαν το σπίτι σε πλειστηριασμό και το ύψος των δόσεων αποπληρωμής ορίζεται με κριτήριο να μη ζημιωθούν οι πιστωτές. Δηλαδή, μέσω της διευθέτησης των οφειλών, σώζονται κατά προτεραιότητα οι τράπεζες, κ.λπ., όχι τα χρεωμένα νοικοκυριά. Ακόμα και για την κατηγορία των πιο φτωχών νοικοκυριών που υπολογίζονται στο 25%, οι οφειλέτες πρέπει να συνεισφέρουν οπωσδήποτε ένα ποσό το οποίο θα συμπληρώνει το δημόσιο υπό μορφή δανείου και μόνο εφόσον αυτοί καλύπτουν την οριζόμενη συνεισφορά. Χαρακτηριστικό της αρπακτικής λογικής των ρυθμίσεων είναι τα αναφερόμενα στο άρθρο 9.
«Αν κατά τη διάρκεια της αποπληρωμής του σχεδίου διευθέτησης οφειλών, ο οφειλέτης πωλήσει την κύρια κατοικία του και το τίμημα από την πώληση υπερβαίνει το ποσό της διευθετημένης δανειακής οφειλής, όπως αυτή καθορίζεται από τη δικαστική απόφαση,…. τότε το ήμισυ της διαφοράς κατανέμεται υπέρ των ενέγγυων και προνομιούχων πιστωτών. Σε κάθε περίπτωση το ποσό το οποίο λαμβάνει ο κάθε πιστωτής από την παραπάνω κατανομή, δεν μπορεί να είναι ανώτερο του ποσού που θα λάμβανε δυνάμει του σχεδίου διευθέτησης οφειλών».
ΤΑ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΑ FUNDS ΠΑΡΑΜΟΝΕΥΟΥΝ
Στα προαπαιτούμενα του Δεκεμβρίου περιλαμβάνονται περαιτέρω ρυθμίσεις των κόκκινων δανείων οι οποίες αφορούν στη φύση των εμποδίων που υπάρχουν στην αγορά και στον προσδιορισμό όρων και προϋποθέσεων δραστηριοποίησης των funds υπό την εποπτεία της ΤτΕ. Το Υπουργείο Οικονομίας διαρρέει ότι δεν θα πωληθούν κόκκινα δάνεια σε funds - δεν το επιτρέπει η κείμενη νομοθεσία - αλλά θα βρεθεί «λύση» εντός του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Δυστυχώς δεν μπορούμε να τους πιστέψουμε. Επίσης, η κυβέρνηση δεσμεύεται να παρουσιάσει προτάσεις που θα καταστήσουν λειτουργικό τον νόμο Δένδια, που αφορά στα κόκκινα δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΩΝ VERSUS ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΣΗΣ
Η βασική αντίληψη του νόμου είναι η εξατομίκευση των δανειοληπτών. Οι ρυθμίσεις δεν είναι γενικές και πάγιες, αλλά ειδικές και ασταθείς, ξεχωριστές για την κάθε περίπτωση διαπραγμάτευσης, εξωδικαστικής ή δικαστικής.
Η βαθιά αντιδραστική αυτή προσέγγιση μεταφέρει τους λόγους της ύπαρξης χρέους στο άτομο και την «ασυνέπειά» του, ενοχοποιώντας τον χρεωμένο άνθρωπο για την αδυναμία πληρωμής. Είναι γνωστό ότι χιλιάδες νοικοκυριά χάνουν τα σπίτια τους μέσα στη σιωπή.
Πρώτος στόχος, λοιπόν, του κινήματος για την υπεράσπιση των δανειοληπτών των κόκκινων δανείων και ιδιαίτερα εκείνων που κινδυνεύουν να χάσουν την κύρια κατοικία τους, είναι να συγκροτηθούν κοινωνικές συλλογικότητες και δεσμοί αλληλεγγύης μεταξύ των χρεωμένων νοικοκυριών, αρχικά τοπικά σε επίπεδο γειτονιάς ή πόλης, ή στο πλαίσιο συνδικαλιστικών οργανώσεων και οργανώσεων δανειοληπτών. Χρειάζεται ενημέρωση, νομική στήριξη, συμπαράσταση σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση από Επιτροπές Αγώνα με αυτοπρόσωπη συμμετοχή των χρεωμένων προσώπων. Μέσα από τις επιμέρους ομάδες θα μπορέσει να γεννηθεί ένα πανελλαδικό κίνημα, το οποίο θα θέσει αποτελεσματικά τα βασικά αιτήματα που αφορούν στην προστασία των δανειοληπτών από υφαρπαγή του εισοδήματός τους και βασικών περιουσιακών τους στοιχείων, πρωτ’ απ’ όλα της κύριας κατοικίας.
ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΟΦΕΙΛΕΤΩΝ
- Αναστολή πλειστηριασμών για χρέη λαϊκών νοικοκυριών, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και αγροτών προς Τράπεζες, Δημόσιο, Ασφαλιστικούς Οργανισμούς και ΔΕΚΟ.
- Κατάργηση των νομοθετικών ρυθμίσεων του Κώδικα Δεοντολογίας και του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που διευκολύνουν την υφαρπαγή της κύριας κατοικίας.
- Η κύρια κατοικία να κατοχυρωθεί ως ακατάσχετη.
- Απαγόρευση μεταβίβασης δανείων σε κερδοσκοπικά funds.
- Ρύθμιση δανείων με διαγραφή μέρους ή του συνόλου της οφειλής ανάλογα με την οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη.
- Καθορισμός δόσεων ώστε να διασφαλίζεται ένα επαρκές επίπεδο ζωής για τους οφειλέτες.
- Περίοδος χάριτος με πάγωμα χρεών και εκλογίκευση επιτοκίων.
- Συσχέτιση τρέχουσας αξίας ακινήτων με το αρχικό ποσό του δανείου, το υπάρχον υπόλοιπο και το εισόδημα.
- http://www.iskra.gr/index.php
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου