Αναδιάρθρωση δημόσιου χρέους: Μηχανισμός υποδούλωσης των εργαζομένων

17-11-2016

Μέσα από αυτό το προπαγανδιστικό σχήμα διαστρέφεται τελείως η σχέση ανάμεσα στο χρέος και τα μνημόνια και μυθοποιούνται οι υποτιθέμενες «ανακουφιστικές» συνέπειες από τη συζητούμενη αναδιάρθρωση.

Ση­μα­το­δο­τώ­ντας με τον ανα­σχη­μα­τι­σμό το σχε­δια­σμό για επι­τά­χυν­ση της υλο­ποί­η­σης του τρί­του μνη­μο­νί­ου χωρίς πε­ριτ­τές και χρο­νο­βό­ρες «αυ­το­κρι­τι­κές» και «ενο­χι­κά σύν­δρο­μα», ο Αλέ­ξης Τσί­πρας ισχυ­ρί­ζε­ται πα­ράλ­λη­λα ότι το μνη­μο­νια­κό του success story έχει και «δώρο», ως αντα­μοι­βή για τη μνη­μο­νια­κή συ­νέ­πεια, την ανα­διάρ­θρω­ση του ελ­λη­νι­κού δη­μό­σιου χρέ­ους. Μέσα από αυτό το προ­πα­γαν­δι­στι­κό σχήμα δια­στρέ­φε­ται τε­λεί­ως η σχέση ανά­με­σα στο χρέος και τα μνη­μό­νια και μυ­θο­ποιού­νται οι υπο­τι­θέ­με­νες «ανα­κου­φι­στι­κές» συ­νέ­πειες από τη συ­ζη­τού­με­νη ανα­διάρ­θρω­ση.

Για άλλη μια φορά, η μνη­μο­νια­κή αργκό δεν είναι η γλώσ­σα της αλή­θειας αλλά η γλώσ­σα της πα­ρα­ποί­η­σης της αλή­θειας.

Η απάτη της νέας ανα­διάρ­θρω­σης

Τι είναι η ανα­διάρ­θρω­ση του χρέ­ους και σε τι απο­σκο­πεί; Η θε­τι­κή ση­μα­σία της ανα­διάρ­θρω­σης συν­δέ­ε­ται με κά­ποια «ελά­φρυν­ση» των βαρών από το χρέος. Τι εί­δους ελά­φρυν­ση όμως και μέχρι ποιου ση­μεί­ου; Ας τα πά­ρου­με με τη σειρά.

Η Ελ­λά­δα έχασε τη δυ­να­τό­τη­τα να δα­νεί­ζε­ται από τις αγο­ρές για να χρη­μα­το­δο­τεί τα ελ­λείμ­μα­τα του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού και να ανα­χρη­μα­το­δο­τεί το χρέος της (δη­λα­δή να πλη­ρώ­νει τό­κους και χρε­ο­λύ­σια) την άνοι­ξη του 2010. Οι κα­πι­τα­λι­στι­κές αγο­ρές θε­ώ­ρη­σαν στην πράξη ότι το χρέος, που τότε κι­νού­νταν στα επί­πε­δα του 125% του ΑΕΠ, ήταν μη βιώ­σι­μο. Τα μνη­μό­νια επι­βλή­θη­καν για να μειώ­σουν τα ελ­λείμ­μα­τα του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού και έτσι ‒υπο­τί­θε­ται‒ να κά­νουν το χρέος βιώ­σι­μο και να ξα­να­βγεί η Ελ­λά­δα στις αγο­ρές.

Ωστό­σο, ύστε­ρα από 7 χρό­νια εφαρ­μο­γής των μνη­μο­νια­κών προ­γραμ­μά­των, το έλ­λειμ­μα του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού έχει μειω­θεί δρα­στι­κά χάρη στις πε­ρι­κο­πές σε μι­σθούς, συ­ντά­ξεις και δα­πά­νες για το κοι­νω­νι­κό κρά­τος σε συν­δυα­σμό με τη φο­ρο­λε­η­λα­σία εις βάρος των ερ­γα­ζό­με­νων τά­ξε­ων, το χρέος όμως αντί να γίνει βιώ­σι­μο έχει εκτο­ξευ­τεί σε επί­πε­δα πάνω από το 175% του ΑΕΠ! Δη­λα­δή, ως απο­τέ­λε­σμα της υλο­ποί­η­σης των μνη­μο­νια­κών προ­γραμ­μά­των, αυ­ξή­θη­κε θε­α­μα­τι­κά κατά 50 εκα­το­στιαί­ες μο­νά­δες του ΑΕΠ! Αν ήταν μια φορά μη βιώ­σι­μο το 2010 και ‒υπο­τί­θε­ται γι’ αυτό‒ επι­βλή­θη­καν τα μνη­μό­νια, τώρα είναι 100 φορές πε­ρισ­σό­τε­ρο. Από δω ξε­κι­νά­ει η συ­ζή­τη­ση για τη νέα ανα­διάρ­θρω­ση, που πρέ­πει να έχει τη μορφή κά­ποιας «ελά­φρυν­σης».

Πόση «ελά­φρυν­ση» και με τι στόχο; Αν ο στό­χος είναι αυτός βάσει του οποί­ου επι­βλή­θη­καν τα μνη­μό­νια, δη­λα­δή να μειω­θεί του­λά­χι­στον κάτω από τα επί­πε­δα του 2010 (κάτω από 125% του ΑΕΠ), τότε πρέ­πει να γίνει μια γεν­ναία δια­γρα­φή χρέ­ους, δη­λα­δή κε­φα­λαί­ου, κατά του­λά­χι­στον 30%. Αλλά αυτή η ιδέα έχει απα­γο­ρευ­τεί διά ρο­πά­λου ‒Σόι­μπλε και όχι μόνο‒ στις σχε­τι­κές συ­ζη­τή­σεις. Αν όμως ο στό­χος δεν είναι η απο­κα­τά­στα­ση της βιω­σι­μό­τη­τας έστω με τους δι­κούς τους ορι­σμούς, τότε ποιος είναι; Τον έχουν ομο­λο­γή­σει οι ίδιοι: όχι η βιω­σι­μό­τη­τα του χρέ­ους, αλλά η βιω­σι­μό­τη­τα της εξυ­πη­ρέ­τη­σής του. Τι ση­μαί­νει αυτή η «πο­νη­ρή» δια­τύ­πω­ση; Ότι η Ελ­λά­δα μπο­ρεί να μεί­νει για πολ­λές δε­κα­ε­τί­ες στο μέλ­λον επί της ου­σί­ας χρε­ο­κο­πη­μέ­νη, αρκεί να εξα­σφα­λί­ζε­ται ότι μπο­ρεί να πλη­ρώ­νει τό­κους και χρε­ο­λύ­σια. Αυτό ση­μαί­νει ότι η Ελ­λά­δα θα πα­ρα­μεί­νει επί πολ­λές δε­κα­ε­τί­ες αποι­κία χρέ­ους, επί της ου­σί­ας χρε­ο­κο­πη­μέ­νη, με το «μη­χα­νι­σμό» του χρέ­ους να διαιω­νί­ζει τα μνη­μό­νια και τον διε­θνή-ιμπε­ρια­λι­στι­κό οι­κο­νο­μι­κό έλεγ­χο για πολ­λές δε­κα­ε­τί­ες!

Οι... Μέν­γκε­λε του κουαρ­τέ­του των δα­νει­στών, του ΔΝΤ, της Ευ­ρω­παϊ­κής Κε­ντρι­κής Τρά­πε­ζας, της Κο­μι­σιόν, του ESM, μέσα από τις δια­φω­νί­ες και τις συμ­πτώ­σεις τους, ψά­χνουν τη «βέλ­τι­στη» λύση με βάση την εξής κε­ντρι­κή ιδέα: πρέ­πει να βρε­θούν τα ρε­α­λι­στι­κά όρια αντο­χής της ελ­λη­νι­κής κοι­νω­νί­ας στο ξε­ζού­μι­σμα ώστε να εξυ­πη­ρε­τεί­ται το χρέος, δη­λα­δή να πλη­ρώ­νο­νται τα χρε­ο­λύ­σια και οι τόκοι.

Οι δια­φω­νί­ες τους οφεί­λο­νται στο ότι λο­γο­δο­τούν σε δια­φο­ρε­τι­κά συμ­φέ­ρο­ντα, έχουν επο­μέ­νως δευ­τε­ρεύ­ο­ντα χα­ρα­κτή­ρα. Το ρε­πορ­τάζ λέει ότι έχουν συμ­φω­νή­σει σε μια τέ­τοια φόρ­μου­λα «βιω­σι­μό­τη­τας», που ση­μαί­νει ρυθ­μί­σεις για τα επι­τό­κια, μια νέα πε­ρί­ο­δο χά­ρι­τος και μια νέα επι­μή­κυν­ση της διάρ­κειας απο­πλη­ρω­μής. Ώστε ο «Έλλην ασθε­νής», δη­λα­δή οι ερ­γα­ζό­με­νες τά­ξεις της Ελ­λά­δας, να αντέ­ξει βρα­χυ­πρό­θε­σμα και με­σο­πρό­θε­σμα στο ξε­ζού­μι­σμα για την εξυ­πη­ρέ­τη­ση του χρέ­ους.

Δεν πρό­κει­ται λοι­πόν για κά­ποιο «αντί­δω­ρο» ως επι­βρά­βευ­ση για την «καλή δια­γω­γή» στην υλο­ποί­η­ση του μνη­μο­νί­ου, αλλά για τον «εξορ­θο­λο­γι­σμό» και τη μα­κροη­μέ­ρευ­ση του κα­θε­στώ­τος ακραί­ας λι­τό­τη­τας και εκ­με­τάλ­λευ­σης των μνη­μο­νί­ων.

Και επει­δή είναι έτσι, η στάση πλη­ρω­μών σε συν­δυα­σμό με τη μη ανα­γνώ­ρι­ση και τη δια­γρα­φή του χρέ­ους είναι η μόνη απά­ντη­ση από τη σκο­πιά των συμ­φε­ρό­ντων της ερ­γα­τι­κής τάξης και των φτω­χών λαϊ­κών στρω­μά­των.

Η  Επι­τρο­πή για το Χρέος

Η Επι­τρο­πή Αλή­θειας Δη­μό­σιου Χρέ­ους ξα­να­πιά­νει δου­λειά! Ο Νίκος Βού­τσης, πρό­ε­δρος της Βου­λής ύστε­ρα από τις εκλο­γές του Σε­πτέμ­βρη του 2015, «επι­κύ­ρω­σε» τη μνη­μο­νια­κή στρο­φή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στον τομέα ευ­θύ­νης του κα­ταρ­γώ­ντας την Επι­τρο­πή Αλή­θειας Δη­μο­σί­ου Χρέ­ους, την οποία είχε συ­στή­σει η Ζωή Κων­στα­ντο­πού­λου στη διάρ­κεια της δικής της θη­τεί­ας στο αξί­ω­μα της προ­έ­δρου της Βου­λής. Πα­ρό­τι ο Νίκος Βού­τσης φρό­ντι­σε να «σβή­σει τα ίχνη» από τη δράση της Επι­τρο­πής δια­γρά­φο­ντας από τον ιστό­το­πο της Βου­λής το Προ­κα­ταρ­κτι­κό της Πό­ρι­σμα του Ιούνη του 2015 (!), οι ρε­βαν­σι­στι­κές του ενέρ­γειες δεν απο­δεί­χθη­καν ικα­νές ούτε για να σκε­πα­στεί από τη λήθη το έργο της Επι­τρο­πής στην πρώτη φάση της λει­τουρ­γί­ας της ως επι­τρο­πής της Βου­λής, αλλά ούτε για να απο­τρέ­ψουν τη συ­νέ­χι­ση των ερ­γα­σιών της ‒πλέον με νέα νο­μι­κή μορφή, νέο πλαί­σιο λει­τουρ­γί­ας αλλά και νέες δυ­να­τό­τη­τες.

Η Επι­τρο­πή Αλή­θειας συ­γκρο­τή­θη­κε επί­ση­μα στις 4 Απρι­λί­ου 2015 με πρω­το­βου­λία της τότε προ­έ­δρου της Βου­λής Ζωής Κων­στα­ντο­πού­λου. Η ου­σια­στι­κή της συ­γκρό­τη­ση είχε ξε­κι­νή­σει δύο μήνες νω­ρί­τε­ρα, αφού από το Φε­βρουά­ριο του 2015 ο Ερίκ Του­σέν είχε δε­χτεί να ανα­λά­βει το συ­ντο­νι­σμό του επι­στη­μο­νι­κού έργου της Επι­τρο­πής. Δε­δο­μέ­νης της συ­γκυ­ρί­ας της αρ­γό­συρ­της δια­πραγ­μά­τευ­σης με τους δα­νει­στές, που στα τέλη του πρώ­του εξα­μή­νου του 2015 ήταν φα­νε­ρό ότι πλη­σί­α­ζε στο ορια­κό ση­μείο, η Επι­τρο­πή Αλή­θειας πύ­κνω­σε τις ερ­γα­σί­ες της και κα­τά­φε­ρε να ολο­κλη­ρώ­σει σε σύ­ντο­μο χρόνο και να δώσει στη δη­μο­σιό­τη­τα το Προ­κα­ταρ­κτι­κό Πό­ρι­σμα για το ελ­λη­νι­κό δη­μό­σιο χρέος τον Ιού­νιο του 2015, πε­ρί­που δύο μήνες ύστε­ρα από την επί­ση­μη συ­γκρό­τη­σή της. Το πό­ρι­σμα χα­ρα­κτή­ρι­σε το σύ­νο­λο του χρέ­ους προς τους δα­νει­στές πα­ρά­νο­μο, απε­χθές, επο­νεί­δι­στο και μη βιώ­σι­μο, τεκ­μη­ριώ­νο­ντας αυ­τούς τους χα­ρα­κτη­ρι­σμούς με βάση διε­θνείς συν­θή­κες, απο­φά­σεις του ΟΗΕ, το δί­καιο της ΕΕ αλλά και τα κα­τα­στα­τι­κά των διε­θνών κα­πι­τα­λι­στι­κών ορ­γα­νι­σμών που συμ­με­τεί­χαν στη δια­χεί­ρι­ση του ελ­λη­νι­κού δη­μό­σιου χρέ­ους στο πλαί­σιο των δα­νεια­κών συμ­βά­σε­ων που συ­νό­δευ­σαν το λε­γό­με­νο ελ­λη­νι­κό «πρό­γραμ­μα προ­σαρ­μο­γής», δη­λα­δή τα μνη­μό­νια.

Επα­νεκ­κί­νη­ση με νέα μορφή

Ύστε­ρα από την κα­τάρ­γη­σή της ως επι­τρο­πής της Βου­λής, η Επι­τρο­πή συ­νέ­χι­σε να λει­τουρ­γεί άτυπα, δη­μο­σιο­ποιώ­ντας το Σε­πτέμ­βρη του 2015 το δεύ­τε­ρο πό­ρι­σμά της, με το οποίο χα­ρα­κτη­ρι­ζό­ταν επί­σης πα­ρά­νο­μο, απε­χθές, επο­νεί­δι­στο και μη βιώ­σι­μο το νέο χρέος που προ­έ­κυ­ψε με τη δα­νεια­κή σύμ­βα­ση του τρί­του μνη­μο­νί­ου.

Το τρι­ή­με­ρο 5-7 Νο­εμ­βρί­ου, ωστό­σο, η Επι­τρο­πή συ­νήλ­θε στην Αθήνα και επι­βε­βαί­ω­σε το πλάνο για τη συ­νέ­χι­ση και ολο­κλή­ρω­ση των δια­δι­κα­σιών της υπό νέα νο­μι­κή μορφή, του σω­μα­τεί­ου.

Με την ολο­κλή­ρω­ση του τρι­η­μέ­ρου των ερ­γα­σιών της, σε ανοι­χτή πα­ρου­σί­α­ση-εκ­δή­λω­ση, δη­μο­σιο­ποί­η­σε τις απο­φά­σεις της:

• Προ­ε­τοι­μα­σία των δύο επό­με­νων πο­ρι­σμά­των της για τις συ­νέ­πειες της δια­χεί­ρι­σης του χρέ­ους πάνω α) στις ελ­λη­νι­κές τρά­πε­ζες, και β) στο ελ­λη­νι­κό ασφα­λι­στι­κό σύ­στη­μα.
• Ενα­σχό­λη­ση με το ιδιω­τι­κό χρέος (νοι­κο­κυ­ριών και επι­χει­ρή­σε­ων) και τον τρόπο δια­χεί­ρι­σής του στο πλαί­σιο του μνη­μο­νια­κού προ­γράμ­μα­τος και ιδιαί­τε­ρα του τρί­του μνη­μο­νί­ου.
• Πα­ρέμ­βα­ση στη δίκη του επι­κε­φα­λής της ΕΛ­ΣΤΑΤ (Ελ­λη­νι­κή Στα­τι­στι­κή Αρχή) κ. Γε­ωρ­γί­ου για την αλ­λοί­ω­ση-«φού­σκω­μα» του ελ­λείμ­μα­τος του 2009 και γε­νι­κό­τε­ρα των ελ­λη­νι­κών στα­τι­στι­κών στοι­χεί­ων. Με την πα­ρέμ­βα­σή της στη δίκη, η Επι­τρο­πή θα στρα­φεί όχι μόνο κατά του κ. Γε­ωρ­γί­ου αλλά και κατά όλων των «συ­ναι­τί­ων» και «συ­νυ­παι­τί­ων», πε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων και των εκ­προ­σώ­πων των διε­θνών ορ­γα­νι­σμών, του ΔΝΤ, της Κο­μι­σιόν, της ΕΚΤ κ.λπ.
• Διε­ρεύ­νη­ση (μέσω έρευ­νας αλλά και ακρο­ά­σε­ων) των ευ­θυ­νών προ­σώ­πων που διε­τέ­λε­σαν σε θέ­σεις ευ­θύ­νης.
• Πα­ρου­σία-πα­ρέμ­βα­ση στη δια­δι­κα­σία δια­πραγ­μά­τευ­σης για τη νέα ανα­διάρ­θρω­ση του ελ­λη­νι­κού χρέ­ους με δη­λώ­σεις, ανα­κοι­νώ­σεις κ.λπ.
• Συ­γκρό­τη­ση Πα­ρα­τη­ρη­τη­ρί­ου για το ελ­λη­νι­κό δη­μό­σιο χρέος και συλ­λο­γή στοι­χεί­ων για την πα­ρα­βί­α­ση συν­θη­κών και αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των.
• Συγ­γρα­φή της «Μαύ­ρης Βί­βλου» για το ελ­λη­νι­κό δη­μό­σιο χρέος.

Μια ση­μα­ντι­κή αλ­λα­γή είναι ότι στο πλαί­σιο της λει­τουρ­γί­ας της ως σω­μα­τεί­ου, η Επι­τρο­πή θα δώσει με­γα­λύ­τε­ρο βάρος σε δρά­σεις αντι­πλη­ρο­φό­ρη­σης αλλά και στη δη­μιουρ­γία ομά­δων έρευ­νας, φι­λο­δο­ξώ­ντας να ορ­γα­νώ­σει με δια­δρα­στι­κό τρόπο και να «απλώ­σει» προς τα κάτω τη δρα­στη­ριό­τη­τά της.

Πρό­ε­δρος της νο­μι­κής μορ­φής σω­μα­τεί­ου είναι η Ζωή Κων­στα­ντο­πού­λου και αντι­πρό­ε­δρος ο συ­νταγ­μα­το­λό­γος Γ. Κα­σι­μά­της. Το συ­ντο­νι­σμό του επι­στη­μο­νι­κού έργου της Επι­τρο­πής θα έχει και στο εξής ο Ερίκ Του­σέν. Από ελ­λη­νι­κής πλευ­ράς, στο έργο της Επι­τρο­πής έχουν δη­λώ­σει συμ­με­το­χή οι Λε­ω­νί­δας Βα­τι­κιώ­της, Άρης Χα­τζη­στε­φά­νου, Σπύ­ρος Μαρ­κέ­τος, Δέ­σποι­να Σπα­νού, Μω­υ­σής Λί­τσης, Φ. Μα­ζα­ρά­κης κ.ά.

Η επα­νεκ­κί­νη­ση λει­τουρ­γί­ας της Επι­τρο­πής Αλή­θειας Δη­μο­σί­ου Χρέ­ους έρ­χε­ται την «κα­τάλ­λη­λη στιγ­μή» που το ζή­τη­μα της νέας ανα­διάρ­θρω­σης του ελ­λη­νι­κού δη­μό­σιου χρέ­ους είναι στην επι­και­ρό­τη­τα, με την κυ­βέρ­νη­ση να το πα­ρου­σιά­ζει ως το «με­γά­λο δώρο» για τη μνη­μο­νια­κή της συ­νέ­πεια. Είναι η στιγ­μή που χρεια­ζό­μα­στε μια με­γά­λη-ενω­τι­κή κα­μπά­νια για το χρέος, που να ανα­δει­κνύ­ει ότι δεν το δη­μιούρ­γη­σαν ούτε επω­φε­λή­θη­καν απ’ αυτό οι ερ­γα­ζό­με­νοι και οι λαϊ­κές τά­ξεις αλλά οι τρα­πε­ζί­τες, οι το­κο­γλύ­φοι και το κε­φά­λαιο, ότι επο­μέ­νως πρέ­πει να κα­ταγ­γελ­θεί ως αθέ­μι­το, επο­νεί­δι­στο, απε­χθές και νη βιώ­σι­μο, ότι πρέ­πει να πα­λέ­ψου­με για τη μη ανα­γνώ­ρι­σή του, τη στάση πλη­ρω­μών σε χρε­ο­λύ­σια και τό­κους για την απο­πλη­ρω­μή του και τη δια­γρα­φή του.

*Δη­μο­σιεύ­τη­κε στην "Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά", φύλλο 371 (9/11/16).