Τον Ιούλιο του 2014 ως υπουργός Οικονομικών, ο Γκίκας Χαρδούβελης συσκέπτονταν για το μείζον θέμα των offshore και του πλούτου που φοροδιαφεύγει. Λίγους μήνες μετά, αποκαλύπτεται πως από το 2012 είχε «διοχετεύσει» χρήματα σ΄ έναν από τους καλά «στεγασμένους» offshore παραδείσους. Το νησί Τζέρσεϊ. Πού βρήκε τα χρήματα; Τα δούλεψε, λέει. Οκ. Αλλά γιατί τα΄βγαλε έξω και ξέχασε να τα δηλώσει ως μετέπειτα υπουργός Οικονομικών;
Της Γεωργίας Λινάρδου
Ο Γκίκας Χαρδούβελης δήλωσε δημόσια πως: «Φοβήθηκα κι εγώ, όπως φοβήθηκε τότε όλη η Ελλάδα. Κι εγώ όπως και πολλοί
Έλληνες μετέφερα κάποια από τα χρήματά μου, για να μπορώ να συντηρήσω τα παιδιά μου, φοβήθηκα πως μπορεί να καταρρεύσει η χώρα».
Τον καταλαβαίνω.
Αλλά δεν πήγαμε όλοι αυτοί που φοβηθήκαμε για τα «λεφτά» μας στο Τζέρσεϊ, μα λίγα λεπτά μέχρι το… ντουλάπι με τα τρόφιμα! Εκείνος, άραγε, έτσι αυθόρμητα –λόγω φόβου- επέλεξε έναν απ’ τους πλέον «ψαγμένους» φορολογικούς παραδείσους του πλανήτη; Εξ’ όσων γνωρίζω και αντιλαμβάνομαι, οι «πολλοί» εκείνης της περιόδου έβγαλαν τα χρήματα απ’ τις τράπεζες και τα ‘κρυψαν σε στρώματα ή στην κατάψυξη. Πόσοι άραγε γνωρίζουν ή γνώριζαν το νησάκι Τζέρσεϊ για να τα βάλουν εκεί; Εκεί όπου επικρατεί ξεχωριστό πολιτικό, οικονομικό και κυρίως δικαστικό καθεστώς; Μάλλον, όσοι διέθεταν πολλά χρήματα. Τόσα πολλά που δε μπορούσαν να κρυφτούν σ’ ένα στρώμα ή δίπλα σ’ ένα κατεψυγμένο κομμάτι κρέας…
Το νησί Τζέρσεϊ.
Είναι λίγοι όσοι γνωρίζουν κι άλλοι τόσοι που έχουν μελετήσει το νησί Τζέρσεϊ.
Αυτό το νησάκι, ίσα που διακρίνεται στον χάρτη. Όμως, είναι αρκετά –όσο χρειάζεται δηλαδή- διαδεδομένο διεθνώς, ως μία από τις offshore… «χώρες» του πλανήτη (το λένε» χώρα» διότι είναι αυτόνομο).
Φυσικά και δεν κατέληξαν εκεί, με τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις, μόνον τα χρήματα του Γκίκα Χαρδούβελη, αλλά όπως προκύπτει από αίτημα του πρώην υπουργού Οικονομικών Γ. Στουρνάρα το 2012, ακόμη 96 Ελλήνων. Το αίτημα Στουρνάρα απεστάλη. αφού ένα βρετανικό δημοσίευμα (Daily Telegraph) αποκάλυψε την ύπαρξη 97 κατόχων offshore λογαριασμών σε συγκεκριμένη τράπεζα του νησιού (HSBC), οι κάτοχοι των οποίων είχαν δηλώσει διεύθυνση στην Ελλάδα. Με στοιχεία του 2012, φαίνεται οι 97 αυτοί Ελληνες να εμπιστεύθηκαν στο Τζέρσεϊ, 22,3 εκατομμύρια ευρώ.
Να επισημάνουμε ότι αυτό αφορά μόνον στα στοιχεία μιας τράπεζας, ανάμεσα στις πολλές που διαθέτει το Τζέρσεϊ. Επιπλέον, το αίτημα Στουρνάρα προωθήθηκε στην Βρετανική κυβέρνηση κατόπιν εισαγγελικής παρέμβασης προς τη Διεύθυνση Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του υπουργείου Οικονομικών. Και η εισαγγελική παρέμβαση προκλήθηκε εξαιτίας δημοσιογραφικής αποκάλυψης (που βασίζονταν σε κυβερνητικά στοιχεία). Δηλαδή τι; Ή μάλλον, ποιος δουλεύει ποιον.
Πάντως, αυτό το υπέροχο νησί κατοικείται από 97.857 κατοίκους (απογραφή 2011). Έχει ενδιαφέρον πως περίπου 14.000 από αυτούς εργάζονται στον χρηματοοικονομικό, χρηματοπιστωτικό και μεσιτικό τομέα. Δηλαδή, δουλεύουν σκληρά γι’ αυτόν τον offshore παράδεισο τον οποίον εμπιστεύονται άπαντες γνωρίζοντες τα οικονομικά και φυσικά διαθέτουν… χρήμα.
Σ’ ένα από τα δεκάδες διαφημιστικά projects για την προώθηση των… ιδεών αυτού του φορολογικού παραδείσου, που ανήκει σε αμερικανική τράπεζα η οποία στο παρελθόν έχει ευεργετηθεί από δημόσια χρηματοδότηση (ΗΠΑ), διαβάζουμε μεταξύ άλλων: «Εξερευνήστε τα οφέλη ενός offshore λογαριασμού». Είναι μια αμερικάνικη τράπεζα η οποία ωφελήθηκε κατά το… δοκούν (ή κάπως έτσι) από παρελθούσες εξαγγελίες της Ουάσιγκτον –όπως και άλλες φυσικά- με κάμποσα δισεκατομμύρια δολάρια.
«Μέρος του ποσού, αλλά και πολλών άλλων που έχουν δοθεί μέχρι σήμερα ως ανάσα στον τραπεζικό τομέα, έχει ή θα καταλήξει στο Τζέρσεϊ», εξηγεί στέλεχος τράπεζας του νησιού, στον δημοσιογράφο Olivier Muller Cyran για την εφημερίδα Le Monde την εποχή που η χώρα μας ακόμη δεν είχε επηρεαστεί από την οικονομική κρίση ή μάλλον βρισκόταν στο «ανέφελο» ξεκίνημα.
Τότε, λίγοι γνώριζαν ποιος είναι ο Γκίκας Χαρδούβελης. Ο Cyran άκουγε τον «κάτοικο» του Τζέρσεϊ να περιγράφει: «Και μην ακούς τι λένε οι πολιτικοί. Να ξέρεις πως οι μεγάλες επιχειρήσεις δε βιώνουν ποτέ κρίση».
Ήταν η εποχή -2009- που ο πρώην Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί τα ‘ χε πάρει στο κρανίο με τις offshore και κυρίως με το Τζέρσεϊ και δήλωνε την πρόθεσή του για την εξολόθρευση τους. Δηλαδή, εδώ γελάμε.
Παράδεισος το Τζέρσεϊ;
Γιατί θεωρείται παράδεισος το νησάκι Τζέρσεϊ; Τα πράγματα είναι απλά: «Τα πολύ μεγάλα εισοδήματα πληρώνουν φόρο 20% για το πρώτο μισό εκατομμύριο. Στη συνέχεια, όσο αυξάνεται το εισόδημα, εφαρμόζεται ολοένα μικρότερη φορολογική κλίμακα. Υπάρχει μάλιστα και η περίπτωση να μην πληρώσουν καθόλου φόρο».
«Ενας στους εννέα –ή και περισσότερους- απ’ τους κατοίκους του νησιού εργάζονται ως σύμβουλοι χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, σε τράπεζες, σε εταιρείες διαχείρισης επενδύσεων ή απλά ως μεσίτες. Το καθεστώς στο Τζέρσεϊ, όχι μόνον πολιτικά αλλά και οικονομικά, είναι σταθερό. Περισσότερα από 154,9 δισεκατομμύρια δολάρια εναποτίθενται κάθε χρόνο στο νησί. Πάνω από το 50% των κεφαλαίων αυτών είναι σε ξένο νόμισμα», διαβάζουμε από το site μεγάλης αμερικανικής τράπεζας. Έχει περάσει στην αντίπερα όχθη. Εχει συνταχθεί με τον φορέα Tax Justice Network. Μία οργάνωση που προσπαθεί να διαλύσει το καθεστώς των φορολογικών παραδείσων. (σ.σ., συγνώμη, αλλά εδώ γελάω…).
Θα επικαλεστώ ακόμη μία φορά το δημοσίευμα της Le Monde που έχει καταγράψει μία πρώτη μαρτυρία του, ως «ex» εργαζόμενου: «Οποιοσδήποτε έχει εργαστεί στον κλάδο γνωρίζει τον λεπτολόγο τρόπο με τον οποίο στρατιές νομικών συμβούλων εξετάζουν κάθε νέο μέτρο ελέγχου που θεσπίζεται από μια κυβέρνηση, για να κατορθώσουν να εκμεταλλευθούν τα κενά και τις αδυναμίες του. Ακόμα και στην περίπτωση που οι ερευνητές θα κατορθώσουν να εντοπίσουν τα ίχνη μιας ύποπτης μεταφοράς ποσού σε τραπεζικό λογαριασμό, οι υπεράκτιες εταιρείες βρίσκονται πάντα ένα βήμα μπροστά. Με τον πρώτο συναγερμό, οι εντολοδόχοι τους κατευθύνουν ξανά τα κεφάλαια σε κάποιον άλλο μυστικό λογαριασμό και το κόλπο ολοκληρώνεται. Η διαδικασία αποκαλείται ρήτρα διαφυγής. Είναι περιττό να διευκρινίσουμε ότι οι υπηρεσίες αυτού του τύπου χρεώνονται ακριβά. Ομως το κόστος τους είναι μηδαμινό σε σύγκριση με το γεγονός ότι επιτρέπουν την οικοδόμηση τεράστιων περιουσιών» .
Είναι αρκετά ενδιαφέρον το στοιχείο του Tax Justice Network, που αναφέρει ότι δέκα εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη κατέχουν offshore λογαριασμούς. Να’ ναι αυτοί άραγε που ευθύνονται για την οικονομική επισφάλεια της Ευρώπης; Χαζή ερώτηση.Ε;
Το νησί Τζέρσεϊ είναι το νοτιότερο από τα νησιά της Μάγχης. Αυτό που το χαρακτηρίζει εκτός της άρτιας offshore «λογικής» του, είναι οι πολύ απότομες χαράδρες και μία όμορφη παραλία. Το νησί αυτό, παρά την περιορισμένη του έκταση αποτελεί έναν εξαιρετικό προορισμό, «ένα ασφαλές σπίτι» για όσους θέλουν να προστατέψουν τα χρήματά τους. Αυτά δεν τα λέω εγώ, περιγράφονται στο site της HSBC η οποία υμνεί αυτό το υπέροχο –έτσι κι αλλιώς- νησί. Τόσο μικρό μα με τόσο μεγάλο «στόμα», ώστε να μπορεί να «καταπιεί» την οικονομική ασφάλεια της… Ευρώπης. Δεν το ‘ξέρα, αλλά το Τζέρσεϊ έχει δικό του σύστημα δικαιοσύνης.
Το Τζέρσεϊ συνδυάζει δύο περίφημες πηγές εσόδων. Από τη μία οι τράπεζες με τους offshore λογαριασμούς κι απ’ την άλλη ο τουρισμός. Αλληλοεξαρτώμενες υπηρεσίες ή όχι; Είναι το μοντέλο του Τζέρσεϊ, ένα από τα μοντέλα «τουρισμού offshore» που μελετώνται διεθνώς; Γι’ αυτό έχει «ερωτηθεί» και ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανάχιου ο οποίος, σύμφωνα με δημοσιεύματα, έκανε «offshore τουρισμό» στο νησί. Δεν έχω καταφέρει να βρω την απάντησή του.
Δημοσιογραφική έρευνα…
Οπως και να’ χει, μία έρευνα δημοσιογράφων από 45 χώρες του πλανήτη εδώ και περίπου δύο χρόνια, έχει βαλθεί να ξεθάψει μυστικούς λογαριασμούς οι οποίοι ανήκουν σε κακοποιούς, πολιτικούς και διάφορους «famous» πολίτες. Πάντως, η μέχρι τώρα έρευνα έχει αποδώσει καρπούς για εμπόρους όπλων, δικτάτορες, traffickers και άλλους παράνομους. Ολα αυτά όχι τυχαία. Εχουν διαρρεύσει αρχεία από την HSBC. Στοιχεία λογαριασμών που… «κοστίζουν» περί τα εκατό δισεκατομμύρια δολάρια και άνω.
Τα ανωτέρω προέρχονται από έρευνα της Διεθνούς Κοινοπραξίας Δημοσιογράφων (
http://www.icij.org) η οποία διενεργεί έρευνα για λογαριασμό της γαλλικής εφημερίδας Le Monde. Μεταξύ άλλων για το πως οι offshore λογαριασμοί έχουν τεράστια συνέπεια στις κοινωνίες όλου του πλανήτη. Στην έρευνα με τη κωδική ονομασία Swiss Leaks, συμμετέχει κι ένας Έλληνας δημοσιογράφος.
Αναμένω στοιχεία πολιτικών και στελεχών της οικονομίας. Όχι «ανθρωποφαγίες». Αλλιώς, δύσπιστη θα’ μαι. Ίσως και κακόβουλη (αν και δεν το συνηθίζω)…
ΤΕΤΑΡΤΗ 11/3/15 
ΤΡΙΤΗ 10/3/15 
