Του ΣΠΥΡΟΥ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΥ*
Με αφορμή το πάντα “επίκαιρο” ζήτημα των κόκκινων δανείων καθώς και την πολιτική της επόμενης - σύμφωνα με αντικειμενικά δημοσκοπικά δεδομένα- κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ας θυμηθούμε μια βασική τραπεζική πρακτική, αλλά και τη σύνδεσή της με την περίπτωση των στεγαστικών (και λοιπών) τραπεζικών δανείων.
Με τη βοήθεια του παρακάτω Πίνακα χρήσιμο για τον αναγνώστη είναι να κατανοήσει τη βασική λειτουργία κάθε εμπορικής τράπεζας. Λειτουργία η οποία αφορά στη δημιουργία πλασματικού χρήματος μέσω μιας αριθμητικής ταχυδακτυλουργίας.
Λόγω “αιώνιας” εφαρμογής αυτής της ταχυδακτυλουργίας, δεν κρίνεται, αντίθετα αποτελεί παγκόσμιο θέσφατο. Έστω λοιπόν ότι ξεκινούμε με την κατάθεση 100 χρηματικών μονάδων σε μια τράπεζα Α κι ας παρατηρήσουμε την εξέλιξή της στη συνολική οικονομία.
| |
ΚΑΤΑ- ΘΕΣΕΙΣ
|
ΔΑΝΕΙΑ
|
ΡΕΥΣΤΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ
|
ΤΡΑΠΕΖΑ Α
|
100
|
80
|
20
|
ΤΡΑΠΕΖΑ Β
|
80
|
64
|
16
|
ΤΡΑΠΕΖΑ C
|
64
|
51,2
|
12,8
|
ΤΡΑΠΕΖΑ D
|
51,2
|
41
|
10,2
|
ΤΡΑΠΕΖΑ E
|
41
|
32,8
|
8,2
|
ΤΡΑΠΕΖΑ F
|
32,8
|
26,2
|
6,5
|
ΤΡΑΠΕΖΑ G
|
26,2
|
21
|
5,2
|
ΤΡΑΠΕΖΑ Η
|
21
|
16,8
|
4,2
|
ΤΡΑΠΕΖΑ Ι
|
16,8
|
13,4
|
3,4
|
ΤΡΑΠΕΖΑ G
|
13,4
|
10,7
|
2,7
|
ΣΥΝΟΛΟ ΤΡΑΠΕΖΩΝ (MEΧΡΙ G)
|
446
|
357
|
89
|
ΣΥΝΟΛΟ ΛΟΙΠΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ
|
54
|
43
|
11
|
ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
|
500
|
400
|
100
|
Θεωρώντας ότι η Κεντρική Τράπεζα ορίζει έστω ποσοστό ύψους 20% τα τραπεζικά διαθέσιμα που πρέπει η κάθε εμπορική τράπεζα να κρατά στο ταμείο της. Τότε κάθε μια από τις παραπάνω τράπεζες μπορεί να δανείζει το υπόλοιπο 80%. Άρα στο τέλος αυτής της διαδικασίας στην οικονομία φαίνεται να υπάρχουν 500 χρηματικές μονάδες (χ.μ). Ωστόσο μόνο οι 100 χ.μ είναι χρήμα όπως το αντιλαμβανόμαστε υλικά στη τσέπη μας. Το υπόλοιπο των 400 χ.μ είναι ΜΟΝΟ λογιστικό, όμως επειδή έχει γίνει δανειακή –άρα και νομική- υποχρέωση δική μας προς την απαίτηση της τράπεζας που μας δάνεισε αυτό τον “αέρα”, μεταμορφώνεται σε πραγματικό πλούτο εφόσον η αποπληρωμή (με την επιβάρυνση μάλιστα των ‘άδικων’ τόκων ανεξάρτητα από το επιτόκιο) γίνεται σε όρους πραγματικού χρήματος ανεξάρτητα από το είδος και το συνδυασμό των συντελεστών παραγωγής που χρησιμοποιεί καθένας μας στην καθημερινότητά του για να αποκτήσει πραγματικό εισόδημα.
ΑΡΙΣΤΕΡΟ ΚΑΛΕΣΜΑ ΚΑΙ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ
Ακριβώς εδώ ξεκινά η “άκρη του νήματος” μιας μακρόχρονης οικονομικής ζύμωσης στην παγκόσμια κοινωνία με κατάληξη την συγκέντρωση όλου του πλούτου μέχρι χθες και συνεχώς περισσότερης εξουσίας από σήμερα στην elite του τραπεζικού συστήματος. Αυτή είναι η λερναία ύδρα που θα αντιμετωπίσουμε ως μεγαλύτερη αντίσταση του συστήματος στις αλλαγές που θα προσπαθήσουμε να επιβάλλουμε.
Πολλοί θα μπορούσαν να αναρωτηθούν εδώ “τι” θα μπορούσε να αλλάξει σε αυτό το κατεστημένο πάνω στο οποίο στηρίζεται κι η ουσία της καπιταλιστικής οικονομίας, δηλ. η παγκόσμια οικονομία.
Θα κυβερνήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, και την επόμενη μέρα οι Τράπεζες θα λειτουργούν διαφορετικά;!
Η απάντηση είναι ''όχι'' + κάποια ‘‘αλλά’’.
Αν ο κάθε ΣΥΡΙΖΑ σε κάθε χώρα που σήμερα εξαθλιώνεται από την εφαρμογή της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, θέλει να προχωρήσει την κοινωνία παραπάνω, τότε θα χρειαστεί να κάνει το βήμα εμπρός κι ας έρθουν μετά τα δύο βήματα πίσω. Ας δούμε πρακτικά τι θα σήμαινε στη καθημερινότητά μας αυτός ο συλλογισμός με εφαρμογή μιας εναλλακτικής πολιτικής στο μέτωπο του τραπεζιτικού κατεστημένου. Θα ξεκινήσω πρωτότυπα, με τα βήματα οπισθοχώρησης. Δηλ. την απομόνωση από τις λεγόμενες παγκόσμιες αγορές δανεικών, προφανώς κι από την ΕΕ, αλλά κι από τον κάθε λογής μηχανισμό εθνικού δανεισμού. Κάτι τέτοιο θα ήταν συνώνυμο της φτώχειας; Θα ισχυριστώ ναι. Ωστόσο η ποσοτικά παρόμοια φτώχεια –τόσο αυτής που φαντάζει απειλή ως επακόλουθο μιας διαφορετικής αριστερής πολιτικής επιλογής όσο κι αυτής στην οποία κατρακυλούμε υποχρεωτικά όλο και περισσότερο καθημερινά ως εγγενές βασικό στοιχείο του νεοφιλελευθερισμού- έχει τελείως διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά σε σχέση με την πιθανότητα διαφυγής από το καθεστώς της φτώχειας σε καθεστώς διαδοχικής ευημερίας.
Με απλά λόγια, από την βέβαιη όλο και επιδεινούμενη φτώχεια που διοχετεύει ο νεοφιλελευθερισμός στην κοινωνία ως μηχανισμό επιβίωσής του προς το σκοπό του, είναι αδύνατο να ξεφύγουν οι πολλοί. Αντίθετα, στη ‘φωτιά των ουρανών’!.. στην οποία θα οδηγούσαν οι “τρισκατάρατες” αριστερές πολιτικές, ακόμα κι αν ποσοτικά μπορούσε να συγκριθεί με την “νυν και αεί” οικονομική κηδεία όλο και περισσότερων πολιτών, δεν θα είχε το σημερινό μόνιμο και επιδεινούμενο χαρακτήρα.
Υποχρεωτικά, λόγω του ταχύτατου ρυθμού λειτουργίας και αλλαγών, σε κάθε οικονομική και κοινωνική συνιστώσα η γέννηση των συνθηκών αντιστροφής της σημερινής εξαθλίωσης των πολλώνείναι δεδομένη. Ακριβώς γι’ αυτό σήμερα, θεωρώ συνώνυμο της κοινωνικής προόδου και ευημερίας την διακυβέρνηση της χώρας αριστερά. Με την πρώτη μάχη πρακτικά, αυτή της ρήξης με το τραπεζικό κατεστημένο, το οποίο θεωρώ και ως το πρώτο και βασικότερο βήμα προς τα εμπρός. Ας δούμε χαρακτηριστικές άμεσες πολιτικές ενέργειες προς το συμφέρον της συντριπτικής πλειοψηφίας δημιουργώντας βέβαια ασφυξία στην κερδοσκοπία της ολιγαρχίας. Μέχρι να ωριμάσουν κοινωνικά οι συνθήκες τόσο ώστε ο τραπεζικός θεσμός να εξελιχθεί σε ΜΗ κερδοσκοπικό μηχανισμό, χρήσιμες αποφάσεις –έστω και ως παυσίπονα σε σάπιο δόντι- κοινωνικού συμφέροντος, θα μπορούσαν να ληφθούν.
ΔΥΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ
Θα δώσω 2 παραδείγματα πολιτικής απόφασης. Και στα δύο υπάρχει αντικαπιταλιστική κεντρική ιδέα, ωστόσο στο δεύτερο υπάρχει και το στοιχείο ‘επαναστατικής απόφασης’ εφόσον κλονίζεται ο μηχανισμός διαιώνισης του σημερινού απάνθρωπου συστήματος.
-Σαν πρώτο παράδειγμα άμεσης εφαρμογής αριστερής πολιτικής, μπορεί να αναγνωριστεί η ανάγκη νομοθέτησης απαγόρευσης σε οποιαδήποτε εμπορική τράπεζα να αποκτήσει περιουσιακό στοιχείο διαφορετικό από αυτό το οποίο κατέχει ως εγγύηση στο ενεργητικό της στην περίπτωση που ο δανειολήπτης είτε αδυνατεί είτε κρίνει ασύμφορη την αποπληρωμή του δανείου. Ξέρω ότι έστω κι αυτό το ‘λίγο’ ως μέτρο, αλλά κοινωνικά “χρήσιμο” και “αυτονόητο”, προκαλεί εγκεφαλικό σε νεοφιλελεύθερους εγκεφάλους. Δε χρειάζεται να τεκμηριώσω το γιατί μια τέτοια πολιτική απόφαση είναι κοινωνικά χρήσιμη, εφόσον αφορά στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δανειοληπτών που δανείστηκαν το ποσό Α για να επενδύσουν σε ένα σπίτι τότε που είχε εμπορική αξία Α, τώρα έχει αξία Α/3, αλλά ο τραπεζικός νόμος επιτρέπει στη τράπεζα να εκποιήσει το σύνολο της περιουσίας του δανειολήπτη μέχρι να εισπράξει την αξία Α. (Κι αν η κινητή κι ακίνητη περιουσία δεν φθάνει, τότε ο δανειολήπτης παραμένει οφειλέτης του υπόλοιπου ποσού στο διηνεκές!). Φυσικά υπάρχει πλήθος διαφορετικών περιπτώσεων και σεναρίων που είναι αδύνατο να αναλυθούν σε ένα άρθρο όμως η κεντρική ιδέα αποκατάστασης του συμφέροντος των πολλών με τον τρόπο αυτό, παραμένει αυτούσια. Την έννοια του <<αυτονόητου>> αναφορικά με το δικαίωμα του δανειολήπτη να κρίνει εκ των υστέρων το δικαίωμα αποπληρωμής, πρέπει να την εξηγήσω αναλυτικότερα.
Γυρίζοντας στον Πίνακα στην αρχή του άρθρου έχει γίνει κατανοητό το ‘πλασματικό’ χρήμα που βαφτίστηκε δάνειο με υποχρέωση επιστροφής πραγματικής αξίας. Είτε σε μορφή ακινήτου (ή κάθε άλλου κεφαλαιουχικού αγαθού) αν η τράπεζα καταγγείλει το δάνειο και προβεί σεπλειστηριασμό, είτε σε νομισματική μορφή εφόσον εργάζομαι λαμβάνω μισθό-μεροκάματο και αποπληρώνω τις δόσεις του δανείου μου. (Επαναλαμβάνω ‘δανείου’ που η τράπεζα δεν μου έδωσε από τον κόπο της εργασίας κάποιου συμπολίτη μου που έγινε κατάθεση, αλλά μόνο μέσω του “ελέω –καπιταλιστικού- Θεού” δικαιώματος να δημιουργεί 'χρέος' από το τίποτα*). Τα δυο μέρη (τράπεζα και δανειολήπτης) συμφώνησαν κατά τη λήψη του δανείου ότι η τράπεζα για την περίπτωση που ο δανειολήπτης αποδειχθεί αφερέγγυος, θα αποζημιωθεί από την εκποίηση του περιουσιακού στοιχείου το οποίο αποτελεί και την εγγύηση επιστροφής του δανείου. Γι’ αυτό κι οδανειολήπτης υποχρεώθηκε στους όρους δανεισμού του να αποδεχθεί εγγύηση υψηλότερης αξίας από το ποσό που του χορηγήθηκε ως δάνειο.
Σήμερα, η καπιταλιστική αγορά της ‘‘προσφοράς και ζήτησης’’ οδήγησε στο ναδίρ τις αξίες των περιουσιακών στοιχείων, και σε πολλές περιπτώσεις είναι καθαρή κοροϊδία η αποπληρωμή ενός δανείου στο 100% της αρχικής συμφωνίας, εφόσον η αγοραία αξία του περιουσιακού στοιχείου κατέληξε στο 1/2, 1/3 ή και λιγότερο! Είτε λοιπόν θα υπάρξει διαπραγμάτευση στη βάση, αν ως δανειολήπτη (που με παρακάλεσες ληστρική τράπεζα να με δανείσεις** και ποιος δε θυμάται το μέγεθος της διαφημιστικής καμπάνιας – πίεσης λήψης δανικών!) με συμφέρει να σου αποπληρώσω το σύνολο του δανείου με νέους όρους (στους οποίους βεβαίως πρέπει να κριθεί εκτός από το επιτόκιο δανεισμού, και η σύνθεση των τοκοχρεωλυτικών δόσεων των οποίων συστατικό στοιχείο αποτελεί η τακτική λήψης πρώτα του μεγάλου ποσοστού των τόκων και διαδοχικά του κεφαλαίου δανεισμού).
Νέους όρους, που η καπιταλιστική αγορά σου επιβάλλει, αλλά και σε προστατεύει ταυτόχρονα με διάφορους μηχανισμούς (επιλεκτικό κούρεμα, ανακεφαλαιοποίηση, ΤΧΣ, και πολλές άλλες ‘χρωματιστές χάντρες’ από κατασκευαστές, στων οποίων τα μάτια οι πολίτες μοιάζουν ‘ιθαγενείς’). Φορτώνοντας στον απλό πολίτη κόστος που γεννιέται ερήμην του, σήμερα, με σκοπό τηνυποδούλωσή του και σήμερα, αλλά κυρίως στο μέλλον των παιδιών του αύριο. Διαφορετικά, ας υπάρχει η επιλογή ‘‘οικονομικής απελευθέρωσης’’. Ας ληφθεί η εγγύηση, (με εξαίρεση βεβαίως την πρώτη κατοικία που πρέπει να αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα καθένα μας, κι υποχρέωση κάθε ευνομούμενης πολιτείας να την παρέχει σε κάθε πολίτη σύμφωνα με τις οικογενειακές του ανάγκες) κι ας εκποιηθεί στην ανύπαρκτη αγορά, (για την οποία ο μόνος που δεν ευθύνεται είναι βεβαίως ο φτωχός δανειολήπτης του στεγαστικού δανείου). Αυτή η εγγύηση ήταν και η εξασφάλιση και η βάση της αμοιβαίας καλής πίστης της δανειακής σύμβασης. Δεν υπάρχει δικαίωμα ή επιχείρημα σύμφωνο με κάποια οικονομική ηθική -η οποία άλλωστε πρέπει να οδηγεί την κοινωνία- που να δικαιολογεί τηδέσμευση κάθε περιουσιακού στοιχείου του οφειλέτη στην υπόλοιπη οικονομική του λειτουργία μέχρι το τέλος της ζωής του, αν δεν υποκύψει στην κλοπή που του επιβάλλεται.
-Το δεύτερο παράδειγμα πολιτικής απόφασης, (κι η αναφορά σε παρόμοια στη συνέχεια του άρθρου) στο οποίο εμπεριέχεται και στοιχείο ‘επαναστατικής απόφασης’ έχει να κάνει με το νέο ρόλο στον οποίο οφείλει να ανταποκριθεί η λειτουργία της κεντρικής τράπεζας, ρόλος που δεν είναι άλλος από αυτόν του κοινωνικού και εθνικού συμφέροντος. Η επίτευξη αυτού δημιουργεί αυτονόητα την ανάγκη αλλαγής δομικών αλλαγών στη φύση της κεντρικής τράπεζας. Η δημόσια συμμετοχή στο μετοχολόγιό της –όχι ‘μόνο’ για λόγους εθνικής υπερηφάνειας!- θα είναι υποχρεωτικά σε ποσοστό 100%. Θα εκδίδει εθνικό νόμισμα το οποίο μπορεί να κριθεί και να σταθμιστεί, αν ωφελεί να λειτουργεί αυτόνομο κι ανεξάρτητο ως βασικός μοχλός άσκησης κοινωνικής δημοσιονομικής πολιτικής, είτε στην αποστολή του αυτή, αν περισσότερο ωφελεί να λειτουργεί με κάποια μορφή σύνδεσης όχι φυσικά με το παραδοσιακό δολάριο ή το ευρώ (χαριτολογώντας ‘ουσιαστικά’, προτιμότερο το δεύτερο, να το θεωρούμε ως ‘‘ευρωμάρκο’’) αλλά με νομισματικές αξίες που φαίνεται να γεννιούνται παράλληλα μέσα από τη διαδικασία δημιουργίας του συνασπισμού των χωρώνBRICS (όρος και σημασία στα οποία επίσης θα επανέλθω παρακάτω).
Όσο δύσκολο κι αν προοιωνίζεται το σενάριο μιας τέτοιας πολιτικής απόφασης, είναι επιβεβλημένη η εφαρμογή του, στη λογική της οποίας άλλωστε η ιδέα της δίκαιης σεισάχθειας θα γινόταν πράξη. Μια σεισάχθεια η οποία μαζί με την εξαφάνιση των σημερινών ανθρωποφάγων τραπεζών, θα εξαφάνιζε και τα χρέη των ‘αθώων’ δανειοληπτών. Δηλ. αυτών των περισσοτέρων δανειοληπτών, πουδεν κατέχουν τραπεζικούς λογαριασμούς, παρά μόνο για να ξεχρεώνουν με πραγματικό πλούτο ένα ‘‘αέναο’’ χάρτινο χρέος στη ζωή τη δική τους αλλά κυρίως σε αυτή των απογόνων τους. Μια σεισάχθεια που θα αντιλαμβάνεται ως αδιαπραγμάτευτες τις βασικές ανάγκες (βιολογικές και ασφάλειας) στην ‘πυραμίδα του Maslow. ***
ΥΠΑΡΚΤΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ-ΑΠΟΔΟΣΗ ΕΥΘΥΝΩΝ-ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ
Φυσικά τέτοιες πρακτικές, σε καθιστούν ως σύγχρονο κράτος, αντίπαλο δέος σχεδόν κάθε παγκόσμιου οικονομικού θεσμού. Δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα ο ‘‘κάθετος’’ δρόμος προς τους οικονομικούς μηχανισμούς των ΕΕ και ΗΠΑ, και η υπόθεση εναντίωσης στο παγκόσμιο τραπεζικό κατεστημένο σίγουρα δημιουργεί τις προϋποθέσεις κυρώσεων και τιμωριών από άλλους υποτιθέμενους ανεξάρτητους μηχανισμούς όπως ο παγκόσμιος οργανισμός εμπορίου, η Εταιρεία Παγκόσμιων Διατραπεζικών Χρηματοπιστωτικών Τηλεπικοινωνιών (SWIFT) και πολλοί άλλοι γνωστοί και ‘άγνωστοι’. Βεβαίως στο εύθραυστο πλέον παγκοσμιοποιημένο οικονομικό σύστημα, το μετέωρο βήμα προς το οικονομικό άγνωστο μιας μικρής χώρας με ουσιαστικά ανύπαρκτη ‘πατριωτική πολιτική και οικονομία’ θα έψαχνε να βρει ισορροπία σε κάτι λεπτότερο κι από τεντωμένο σχοινί.
Ωστόσο θεωρώ προτιμότερη την προσπάθεια επίτευξης τέτοιας ισορροπίας, παρά τη βεβαιότητα αφανισμού στην οποία βήμα-βήμα οδηγείται ο τόπος μέσω των μέχρι σήμερα επιλογών των κυβερνώντων και των συμμάχων τους. Άλλωστε, τίποτα δεν αλλάζει αυτόματα και χωρίς τόσο μεγαλύτερο κόστος όσο μεγαλύτερο το επιχειρούμενο μέγεθος της Αλλαγής. Η πρακτική διαφοροποίηση της αριστερής πολιτικής, ίσως οφείλει να ξεκινήσει με την προσπάθεια μεταστροφής της ευρωπαϊκής πολιτικής κεντρικής ιδέας, από το στόχο της -με κάθε ανθρώπινης θυσίας-, κερδοφόρου οικονομίας, στο στόχο της -με κάθε χρηματικής θυσίας-, ανθρώπινης οικονομίας. Τούτο σημαίνει την ανάγκη ανάπτυξης τέτοιας επιχειρηματολογίας και την τελική επίτευξη τέτοιας διαπραγματευτικής επιτυχίας έτσι ώστε ο Βορράς με πρωταγωνιστή τη Γερμανία, να υποχρεωθεί να παραδεχθεί την ευθύνη του απέναντι στην ανισόρροπη ανάπτυξη μεταξύ των χωρών-μελών ιδιαίτερα μετά την εισαγωγή του ευρώ στην πραγματική οικονομία.
Η εν λόγω επιχειρηματολογία είναι εύκολο να δομηθεί τόσο μέσα από στατιστικά στοιχεία, από την ανάλυση των διατραπεζικών πρακτικών, κι εν γένει από δείκτες ‘‘απόδειξης’’ της αντίθεσης πλούτου-φτώχειας των βορρά-νότου, όσο κι από την εξήγηση της οικονομικής πορείας της καθημερινότητας των πολιτών στη χώρα μας μετά την εισαγωγή του ευρωπαϊκού νομίσματος, και την καταιγίδα τραπεζικής ρευστότητας και δανεισμού που ουσιαστικά επέβαλλε στις συναλλαγές κάθε επιπέδου, με στόχο (πλέον σήμερα κατανοητό και ξεκάθαρο το πώς από ποιόν και γιατί) τη δημιουργία οικονομικών τσιχλόφουσκων στη βάση κερδοσκοπικών καπιταλιστικών θεωριών****και με ημερομηνία λήξης ανάλογη των συγκεκριμένων συμφερόντων που εξυπηρετούν την κορυφή της καπιταλιστικής πολυεθνικής πυραμίδας. Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα της υποκριτικής προσπάθειας οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, η δημιουργική λογιστική της 10ετίας του ’90, η επακόλουθη χρηματιστηριακή κούρσα, η ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων, η κούρσα των τιμών των ακινήτων, η εμφάνιση ‘χαρισματικών’ επιχειρηματιών, η εφευρετική χάλκευση στατιστικώνμακροοικονομικών στοιχείων ως βάση στήριξης ΔΝΤ, τρόικας, και λοιπών μηχανισμών οικονομικής υποδούλωσης της χώρας.
Μια επερχόμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να αναδείξει μέσα από τις παραπάνω αντιθέσεις, το μονόδρομο αναδιανομής εισοδημάτων και ευημερίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο ισότιμα. Ειδικότερα όμως στο εσωτερικό, δεν αρκούν οι εξαγγελίες πάταξης της φοροδιαφυγής, αλλά απαιτείται ηκατάσχεση του παράνομα αποκτηθέντα πλούτου κάθε μορφής, είτε σε επίπεδο χρηματικών ρευστών, είτε λοιπών περιουσιακών στοιχείων όλων όσων τα ‘έφαγαν’ μαζί με το Λαό κι ενώ ο Λαός πτώχευσε κι εξαθλιώθηκε, αυτοί απόλαυσαν κι εξακολουθούν να απολαμβάνουν προκλητική ζωήκαι περιουσία (χιλιάδες τα μέλη στις λίστες της οικονομικής ντροπής, με κλαπέντα ποσά τοποθετημένα στους φορολογικούς παραδείσους. Ποσά εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ικανά να ξεχρεώσουν οποιοδήποτε ελληνικό χρέος όσο υψηλό και πλασματικό κι αν είναι, αν υπήρχε βεβαίως και η ‘διεθνής’ θέληση αποκάλυψής τους!).
Πλέον της αναμενόμενης οικονομικής ωφέλειας των πολλών από την εφαρμογή της παραπάνω πολιτικής σε λίγους, πρέπει να θεωρήσουμε δεδομένο κι απαραίτητο την ικανοποίηση του κοινού αισθήματος δικαίου περί ανάγκης παραδειγματικής τιμωρίας εκείνων που ιδιοποιήθηκαν την Εθνική Οικονομία. Το βαλς μέχρι σήμερα των κέντρων επιχειρηματικής και πολιτικής εξουσίας αλλά και του συγκεκριμένου κάθε φορά ‘‘περίγυρου - συντεχνίας’’ με λογική ‘‘golden boys’’ οφείλει να αποκαλυφθεί, να καταδειχθεί ο ένοχος ρόλος τους στην κοινωνία του πραγματικού μόχθου, και τελικά αυτός ο χορευτικός θίασος που διασκεδάζει τη δυστυχία μας, αξίζει να οδηγηθεί σε άλλο Ζάλογγο.
Βεβαίως, ο μονόδρομος αναδιανομής εισοδημάτων και αγοραστικής δύναμης δεν εξασφαλίζεται αποκλειστικά από δικαιότερη φορολογία, επιστροφή κλοπιμαίων και τιμωρία υπευθύνων. Βεβαίως, απέναντι σε κάθε αριστερή επιχειρηματολογία και πρακτική, είτε αυτή προέρχεται από το ΣΥΡΙΖΑ της Ελλάδας, είτε από οπουδήποτε αλλού, ως πιθανότερη στάση των δυτικών συμμάχωνμαντεύει εύκολα κανείς, την επιθετική αρνητικότητα και αντίδραση όπως αυτό ερμηνεύτηκε και στην παραπάνω ανάλυση.
Η ΜΗΤΕΡΑ ΤΩΝ ΜΑΧΩΝ ΚΑΙ ΜΙΑ ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΠΟΨΗ
Κι επιστρέφοντας στην εν λόγω ανάλυση, περισσότερο θεμελιώδες κρίνεται η απόδειξη της ανεπάρκειας του νεοφιλελεύθερου μοντέλου, και η αποσάθρωση στην οποία οδηγείται η ανθρώπινη κοινωνία από την καθολική εφαρμογή του σε όλο σχεδόν τον πλανήτη. Κι επειδή ο αποτελεσματικότερος μηχανισμός εγκαθίδρυσης και παγίωσης της τελευταίας και απανθρωπότερης μορφής καπιταλισμού στην εξέλιξη της κοινωνίας είναι ο τραπεζικός θεσμός, η καταστροφή του και η μετουσίωσή του σε μηχανισμό προόδου και κοινωνικής ευημερίας, αποτελεί τη μητέρα των μαχών.
Αποκατάσταση των κοινωνικών αδικιών και η θεωρητικά πολυπόθητη ανάπτυξη, μπορεί να επιτευχθεί μόνο με ανανοηματοδότηση αξιών και ιδανικών που έχουν ισοπεδωθεί κάτω από το βάρος εφαρμογής του νεοφιλελευθερισμού. Στα παραδείγματα αριστερής πολιτικής επιλογής που ήδη αναφέρθηκαν, φυσικά μπορεί να προστεθεί πλήθος παρόμοιων (κρατική μονοπώληση των δομών παραγωγής των κοινωνικών αγαθών, ακυρότητα ζημιογόνων για το κοινωνικό συμφέρον συμφωνιών με ντόπια και αλλοδαπά επιχειρηματικά κέντρα κ.α). Η εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος είναι ωστόσο το θεμελιώδες.
Εθνικοποίηση η οποία δε θα αναλωθεί απλά στην εφαρμογή μιας μακροοικονομικής πολιτικής κεϋνσιανής κεντρικής ιδέας με σοσιαλιστικές πινελιές, αλλά θα υποχρεώσει το νέο τραπεζικό πλαίσιο να λειτουργεί με κριτήρια κοινωνικής ωφέλειας αντί αυτών της κερδοσκοπίας των μετόχων - ιδιοκτητών. Κάτι τέτοιο όπως αναφέρθηκε θα απαιτούσε μια αυτοκέφαλη Κεντρική Τράπεζα, κρατική στο σύνολο του μετοχικού της κεφαλαίου με την απαραίτητη ευελιξία σε νομισματικές επιλογές πολιτικής ακόμα και σε σχέση με το ταμπού του υποτιθέμενου κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος –ύποπτου και καταστροφικού κατά την άποψή μου- . Επίσης αναφέρθηκε η εισαγωγή εθνικού νομίσματος στην οικονομία, καθώς κι ο έλεγχος δυνητικής και καινοτόμου σύνδεσή του με αναδυόμενες διάδοχες νομισματικές καταστάσεις στο ανήσυχο παγκόσμιο οικονομικό στερέωμα (θεωρώ ιδιαίτερα ωφέλιμο τον έλεγχο χρησιμότητας προς το στόχο δημιουργίας μεγαλύτερης οικονομικής άρα και εθνικής ανεξαρτησίας, των ευκαιριών που ανοίγονται με την δημιουργία εφαρμογή κι εξέλιξη της Ευρασιατικής Ένωσης, και γενικότερα της γιγάντωσης του ετέρου παίχτη, αυτό των BRICS στο πλανητικό απαραίτητο δίπολο ιστορικής ισορροπίας.
Είναι αφελές βεβαίως να θεωρηθεί ότι η ‘υπο’ διαμόρφωση ακόμα συμμαχία των BRICS συνορεύει με οποιαδήποτε σοσιαλιστική παράμετρο. Ίσως όμως ωρίμασαν οι συνθήκες μιας διαφορετικής προσέγγισης στο δόγμα ‘‘ανήκομε στη δύση’’. Με δεδομένο λοιπόν ότι ένα τέτοιο κοινωνικοποιημένο τραπεζικό σύστημα θα αποτελούσε επικίνδυνο φουρνέλο στο νεοφιλελεύθερο οικοδόμημα, άρα η χώρα θα βρισκόταν εκτός ΝΑΤΟ και ΕΕ, γιατί θα έπρεπε αυτό να θεωρείται θεωρητικά καταστροφικότερο της σημερινής δεδομένης και αδιάκοπης και μόνιμης καταστροφής μας;
Θα ήταν καταστροφικός η δημιουργικός ο αυτόματος απογαλακτισμός από τους κάθε λογής μηχανισμούς ‘οικονομικής χειροπέδης’ της Ε.Ε.;
Αξίζει ιδιαίτερης προσοχής προβληματισμού και στάθμισης εθνικού προσανατολισμού η πορεία μας στο μέλλον με ένα αναγεννημένο εγχώριο νόμισμα όσο και ο γενικότερος γεωστρατηγικός σχεδιασμός της χώρας στην κατεύθυνση αναζήτησης χειροπιαστού εθνικού συμφέροντος, σε συμμαχίες αντίθετες της παραδοσιακής ‘δύσης’ που έτσι κι αλλιώς παρακμάζει ταχύτατα, κλείνοντας ίσως τον αυτοκρατορικό της κύκλο στον ‘κρότο’ πολλών μικρών πολέμων είτε κάποιου επερχόμενου πολύ μεγαλύτερου.
Μια σύγχρονη Ελλάδα μπορεί πιθανότερα να βρει θέση αναγνωρισμένης αξίας λόγω τηςγεωπολιτικής της σημασίας μέσω οικονομικής προσέγγισης και στενότερης συνεργασίας με τηΡωσία, καθώς η εθνική ασφάλεια κι η ενεργειακή αυτάρκεια είναι η σταθερή βάση πάνω στην οποία μπορείς να χτίσεις το μέλλον. Αντίθετα, η χώρα μέχρι σήμερα ως μέλος-παραπαίδι της παραδοσιακής Δύσης, εισπράττει αποδεδειγμένα εθνική ‘ανασφάλεια’ (τουρκική κατοχή στην Κύπρο, ανάπτυξη γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο, αμφισβήτηση συνόρων, εξέλιξη μηχανισμών μειονοτήτων στην υπηρεσία κέντρων εξουσίας με δεδομένους ύποπτους στόχους, κλπ) δίχως την παραμικρή προστασία όχι μόνο σε ζητήματα ζωτικής σημασίας στην επιβίωσή μας ως ανεξάρτητο κράτος –ακόμα και με την έννοια του απατηλού καπιταλιστικού όρου-, αλλά και σε ζητήματα καθημερινότητας όπου ο μύθος της υπερχρεωμένης χώρας δίνει το παράλογο άλλοθι εφαρμογής πολιτικής μεσαίωνα και προοπτική ανάπτυξης τύπου ‘‘γαλέρας’’.
Σε κάθε κοινωνία που κάθε δομή και λειτουργία της είναι υποχρεωτικά σύστημα‘συγκοινωνούντων δοχείων’ καμία οικονομική πολιτική δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητη των ευρύτερων πολιτικών επιλογών. Είναι διαχρονικά προφανές ότι στο σύγχρονο ελληνικό κράτος οι διεθνείς σύμμαχοι της χώρας ήταν ιεραρχικά, πρώτα ‘σύμμαχοι’ στην υλοποίηση των ιδίων συμφερόντων τους, καθώς και των προσωπικών συμφερόντων των κυβερνόντων της χώρας.
Ο κανόνας αυτός λειτούργησε και λειτουργεί. Επαναλαμβάνω σκόπιμα την αναφορά στην εθνική προδοσία της Κύπρου, η οποία στις μέρες των πολυεθνικών εξεδρών άντλησηςυδρογονανθράκων, φαίνεται να εξελίσσεται σε συνεχιζόμενη τραγωδία. Κι αποδεικνύεται επίσης περίτρανα σήμερα ότι μπροστά στη σύγκρουση των ίδιων πολυεθνικών συμφερόντων των φίλων και συμμάχων μας, η δική μας ασφάλεια και τα ελληνικά –υποτιθέμενα και ευρωπαϊκά- σύνορα, γίνονται καθημερινά σουρωτήρι και περίγελο ‘εθνικής υπερηφάνειας’ απέναντι στην φυσικά ανέκαθεν επιθετικά κατευθυνόμενη προκλητική τουρκική πολιτική (και βέβαια όχι μόνο τουρκική, εφόσον στις μέρες μας, μόνο η Ιταλία δεν έχει εγείρει ακόμα εθνικές διεκδικήσεις κατά της χώρας!).
Οι τελευταίες αυτές αναφορές έγιναν θέλοντας να τονίσουν την ισχυρή συσχέτιση οικονομικών επιλογών - ευρύτερης πολιτικής. Όταν η πολιτική σου απόφαση είναι να αφήνεσαι στα χάδια της ψευδαίσθησης της οικονομικής φούσκας μιας αστρονομικής τραπεζικής μόχλευσης ως λύση στην βελτίωση της κοινωνικής ευημερίας, τότε σίγουρα έχεις παραδώσει τα κλειδιά της ελευθερίας σου σε γαμψά νύχια, και μάλιστα διαχρονικά.
Έφθασε η ώρα να ελευθερώσουμε την πατρίδα από τον επόμενο κατακτητή μετά τον οθωμανικό και τον φασιστικό. Ας αναλογιστεί η Αριστερά την ευθύνη αυτής της απελευθέρωσης, διότι μόνο αυτή ζει από τα ιδανικά του ελεύθερου ανθρώπου.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
* Τόσο για τον τραπεζικό πολλαπλασιαστή όσο και για τους λοιπούς τεχνικούς μηχανισμούς λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος φυσικό είναι να υπάρχει σύμφωνα με την οικονομική άποψη διαφόρων καπιταλιστικών ‘βοϊδοσχολών’, τεκμηριωμένος αντίλογος υπερ της τελικά ληστρικής επιδρομής των τραπεζών στη κοινωνία.
** Ας φανταστούμε δυο πραγματικές καταστάσεις: Στην πρώτη, υπάρχουν στο ταμείο της τράπεζας 300 χαρτονομίσματα των 500ων ευρώ για τα οποία δεν υπάρχει ζήτηση. Στη δεύτερη περίπτωση τα ίδια χαρτονομίσματα γίνονται το δάνειο-μέσο αγοράς των παραγωγικών συντελεστών που απαιτούνται για την κατασκευή μιας κατοικίας. Αυτές οι δύο καταστάσεις εμπεριέχουν ίσο πλούτο..;!
*** Ο ανθρωπιστής ψυχολόγος Abraham Maslow, σε ερευνητική εργασία που δημοσιεύθηκε το 1943 με τίτλο «A Theory of Human Motivation» ανέλυσε την έννοια της ιεράρχησης των ανθρωπίνων αναγκών, ως κίνητρα δημιουργικότητας στη ζωή των ανθρώπων. Η συγκεκριμένη ιεράρχηση απεικονίζεται με την μορφή πυραμίδας. Στα πρώτα δύο επίπεδα βάσης της πυραμίδας ομαδοποιούνται οι βασικότερες ανθρώπινες ανάγκες, (βιολογικές όπως τροφή νερό κατοικία ένδυση κλπ και ανάγκες ασφάλειας όπως η εξασφάλιση μόνιμης εργασίας, εξασφάλιση δομών υγείας, μόρφωσης κλπ). Περισσότερο σύνθετες ανάγκες εντοπίζονται διαδοχικά ανεβαίνοντας μέχρι την κορυφή της πυραμίδας.
****Είναι γνωστό πόσοι τόνοι μελανιού έχουν χυθεί στη δόμηση θεωριών RISK MANAGEMENT δηλ. διαχείρισης επιχειρηματικού κινδύνου (εξαιρετικού επιστημονικού ενδιαφέροντος θεωρητικά, αλλά μεγάλης μπουρδολογίας πρακτικά, εφόσον τις περισσότερες φορές, το επιχειρηματικό κέρδος καθορίζεται στην πραγματική αγορά, από το βαθμό πρόσβασης του ‘χαρισματικού’ επιχειρηματία σε πληροφορίες και ενέργειες που μειώνουν είτε εκμηδενίζουν τον επιχειρηματικό κίνδυνο).
* Ο Σπύρος Μαστροδήμος είναι Οικονομολόγος – πτυχιούχος του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (MScIN STATISTICS, REAL ESTATE).
ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ISKRA
